Γιατί δεν υπάρχουν πολλές μεγάλες επιχειρήσεις εις το Γιουνανιστάν

Σε άρθρο του στην “Καθημερινή” της 13ης Αυγούστου ο Πάσχος Μανδραβέλης επεσήμανε τον μικρό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα . Γεγονός το οποίο δημιουργεί σοβαρά ζητήματα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και προσκόμματα στη δυνατότητα της χώρας να παράγει πλούτο. Δεν νομίζω, ωστόσο, ότι το φαινόμενο αυτό εξηγείται, όπως φρονεί ο αρθρογράφος,  από τις “πρακτικές προστασίας των μικρομεσαίων” οι οποία δεν επιτρέπουν τη μεγένθυση των επιχειρήσεων. Σε αφιέρωμά του στην Ελλάδα, ο Economist είχε επισημάνει εδώ και πολλά χρόνια το φαινόμενο, το οποίο απέδιδε στην αδυναμία των Ελλήνων να συγκροτούν μεγάλους οργανισμούς εξ αιτίας της εγγενούς δυσπιστίας της φυλής σε οποιονδήποτε θεσμό ή εξουσία. Το κενό κάλυπτε παραδοσιακά η, μάλλον λαθεμένη, εμπιστοσύνη στην οικογένεια με αποτέλεσμα οι δυνατότες ανάπτυξης να περιορίζονται π.χ. από τον αριθμό των συγγενών πρώτου βαθμού.  Η πρακτική αυτή παρατηρείται ακόμη και σε μεγάλες επιχειρήσεις όταν π.χ. επικεφαλής προμηθειών ενός από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας μας είναι συγγενής του βασικού μετόχου.  Αν και η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς θεωρείται κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας (στην οποία άλλωστε αποδίδουμε άλλωστε όλα μας τα δεινά) δεν νομίζω ότι πολλοί θεσμοί στη σημερινή Ελλάδα είναι άξιοι της εμπιστοσύνης των πολιτών. Οι επιχειρήσεις, όπως και τα φυτά, χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες για να μεγαλώσουν.  Πάμπολλες δε μεγάλες επιχειρήσεις ξεπήδησαν από ένα μικρό μαγαζάκι (π.χ. Procter & Gamble) ή to γκαράζ του σπιτιού ( π.χ. Microsoft & Apple). Δεν βρήκαν όμως μπροστά τους έναν φορολογικό νόμο που προεισπράτει από τα μελλοντικά κέρδη χωρίς να ξέρουμε εάν αυτά θα υφίστανται και έναν εφοριακό-λαμόγιο που εκβιάζει για να λαδωθεί, συχνά χωρίς να υπάρχει πραγματική φοροδιαφυγή. Δεν βρήκαν μπροστά τους ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο πρακτικά απαγορεύει τις απολύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ακόμη και με τις πρόσφατες βελτιώσεις, οι περιορισμοί, αν και ανεκτοί σε περιόδους ομαλότητας, καθιστούν αδύνατη την αναδιάρθρωση και την, συχνά απαραίτητη για την επιβίωση μιας εταιρείας, βίαιη προσαρμογή στις νέες συνθήκες. Δεν βρήκαν έναν εργασιακό νόμο ο οποίος καθιστά στην πράξη αδύνατη τη σύνδεση αμοιβής με την παραγωγικότητα αφού οι μισθοί στην Ελλάδα εξαρτώνται αποκλειστικά από τα έτη προϋπηρεσίας και ουδόλως από την απόδοση του εργαζόμενου. Δεν βρήκαν μια κοινή γνώμη στην οποία έχει εντέχνως καλλιεργηθεί η βαθειά πεποίθηση ότι μια μεγάλη επιχείρηση αποτελεί την χειρότερη μορφή διαβολής σε τούτη την πλάση. Δεν αντιμετώπισαν αφόρητες πιέσεις από λούμπεν πολιτικούς για να προσλάβουν τα «δικά τους παιδιά». Δεν αντιμετώπισαν εκβιασμούς, συνήθως αστήρικτους πλην όμως λίαν επικίνδυνους, από «μαχόμενους δημοσιογράφους» και ανώνυμα blogs.  Δεν χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να «δικαιωθούν» στα δικαστήρια και άλλα τόσα για να εξασφαλίσουν τις εκατοντάδες άδειες που χρειάζεται ακόμη και μια μικρή επένδυση στο Γιουνανιστάν. Σε ότι αφορά τώρα την προστασία των «μικρομεσαίων» αυτή περιορίζεται σε μικρό αριθμό συντεχνιών και στα λεγόμενα «κλειστά επαγγέλματα» και δεν αφορά τα δεκάδες χιλιάδες μικρομάγαζα. Αυτά όχι μόνον δεν απολαμβάνουν προστασίας αλλά αποτελούν το βασικό στόχο όλων των ειδικοτήτων των διεφθαρμένων λειτουργών του κράτους. Ενός κράτους που αφήνει λίγα μέτρα μπροστά από κάθε κατάστημα παράνομους πλανόδιους πωλητές οι οποίοι κυρίως πωλούν απομιμήσεις.  Ενός κράτους που κατάφερε να  διώξει π.χ. ακόμη και τις μεγάλες επιχειρήσεις πετρελαιοειδών οι οποίες λόγω της γεωγραφικής διασποράς της παραγωγής τους έχουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς προσαρμογής ακόμη και στις πλέον επιχειρηματικά αφιλόξενες χώρες. Τουλάχιστον κυνηγάμε με αξιώσεις μια από της πρώτες θέσεις από πλευράς τοξικότητας του επιχειρηματικού μας περιβάλλοντος. Το οποίο είναι σήμερα , για διαφορετικούς λόγους, εξίσου τοξικό για τους μικρούς, τους μεσαίους και τους μεγάλους.