Saturday, October 25, 2014

Fidelio, Semperoper 1989 - 2014

Την περασμένη Κυριακή είχα την αγαθή τύχη να δω/ακούσω τον Φιντέλιο του Μπετόβεν, την μοναδική όπερα του συνθέτη και από τις πλέον αγαπημένες μου, στην Semperoper της Δρέσδης. Είχαν περάσει 25 χρόνια από την ιστορική πρεμιέρα της 7ης Οκτωβρίου του 1989 οπότε ανέβηκε ο Φιντέλιο με την ευκαιρία του εορτασμού των πενήντα ετών της Λαοκρατικής (sic) Δημοκρατίας (sic) της Γερμανίας. Η επιλογή ενός ακραιφνώς φιλελεύθερου έργου για την επέτειο ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος μοιάζει εκ πρώτης όψεως ατυχής αλλά ενδεχομένως οφείλεται στο γεγονός ότι η ηγεσία δε αντιλαμβανόταν τον ολοκληρωτικό αυτό χαρακτήρα. Ή το οξύμωρο της επιλογής. Τις ημέρες εκείνες εκατοντάδες διαδήλωναν ειρηνικά, πολύ κοντά στο κτήριο της όπερας, ζητώντας ελευθερία έκφρασης και μετακίνησης (τα ταξίδια το εξωτερικό επιτρέπονταν μετά την ηλικία των 65 χρόνων) με αποτέλεσμα να φορτωθούν σε φορτηγά με προορισμό τις φυλακές.

H σκηνοθέτις χρησιμοποίησε ως σκηνικό μία τέτοια φυλακή της Λαοκρατικής Δημοκρατίας που είχε αποδοθεί με σοκαριστικά ρεαλιστικό τρόπο. Στην τελευταία σκηνή οι φυλακισμένοι (μέλη της χορωδίας) εμφανίστηκαν με πολιτικά ρούχα αντί των κανονικών κοστουμιών για να δείξουν ότι το σύνολο των πολιτών της ΛΔΚ ήταν τελικά φυλακισμένοι. Δεν υπάρχει ίσως άλλη παράσταση όπερας που να χειροκροτήθηκε τόσο από το κοινό όσο αυτή της 7ης Οκτωβρίου του 1989 στη Δρέσδη της Ανατολικής Γερμανίας.

Είναι απορίας άξιον πως υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στην Ελλάδα και μάλιστα πολλοί, εάν αθροίσουμε τους σταλινικούς και τους φασίστες, που επιθυμούν διακαώς ένα ανελεύθερο, ολοκληρωτικό καθεστώς. Αλλά όπως είπε ο Αϊνστάιν "δύο πράγματα είναι απέραντα - το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία, και δεν είμαι σίγουρος για το πρώτο".