Δάσκαλε που δίδασκες

Δύο μόλις ημέρες μετά την έκδοση της απερίγραπτου ύφους ανακοίνωσης του ΣΕΤΕ περί εφαρμογής της αυτοφώρου διαδικασίας στους εργοδότες που δεν καταβάλλουν το δώρο Χριστουγέννων (βλ. σχετικό blog.post της 19.12) ένας παράνομος εργάτης βρήκε το θάνατο καθαρίζοντας κτίριο του Υπουργείου Εργασίας. Η ημέρα ήταν Κυριακή γεγονός που θα καθιστούσε παράνομη την απασχόλησή του ακόμη και εάν κατά τα λοιπά ο εργολάβος τηρούσε τα προβλεπόμενα τόσο από την εργατική νομοθεσία όσο και από την σύμβασή του με το Υπουργείο. Οι ευθύνες είναι βαρύτατες δεδομένου ότι κάποιος δημόσιος υπάλληλος άνοιξε τις πόρτες για να μπούν τα συνεργεία ή ακόμη χειρότερα τους έδωσε τα κλειδιά. Οι ευθύνες είναι βαρύτατες γιατί όταν υπογράφεις μια σύμβαση  outsourcing εξετάζεις ενδελεχώς το ποιόν του αντισυμβαλόμενου (η πολιτεία του Ιλινόϊ απέριψε προσφορά της Ιντραλότ γιατί δεν πληρούσε τις προϋθέσεις “ακεραιότητας”). Οι ευθύνες είναι τεράστιες γιατί ο ΣΕΠΕ αντί να μοιράζει βαρύτατα  πρόστιμα π.χ. για μια μουτζούρα στο βιβλίο νεοπροσλαμβανόμενου προσωπικού, απεδείχθη παντελώς ανίκανος να ελέγξει το ίδιο του το σπίτι. Σε αντίθεση δε με την ανακοίνωση περί αυτοφώρου καθυστέρησε μια εβδομάδα την έκδοση ανακοίνωσης για το τραγικό συμβάν προφασιζόμενος απουσία της αρμόδιας υπαλλήλου. Το λυπηρό είναι ότι ο εργολάβος δεν οδηγήθηκε στο αυτόφωρο αλλά και ότι ο επικεφαλής του ΣΕΠΕ δεν έχει παραιτηθεί ακόμη.  

«Με σωστές διαδικασίες και οι μισοί δημόσιοι υπάλληλοι να απολυθούν δεν θα καταλάβει κανείς τίποτα»

Ένας καλός φίλος από την Αγγλία θέλησε να αλλάξει την (αγγλική) άδεια οδηγήσεώς του. Έκανε αίτηση μέσω διαδικτύου και, επειδή διέθετε ήδη διαβατήριο, ζήτησε πάλι on-line, να χρησιμοποιηθεί η φωτογραφία που είχει υποβάλλει στο παρελθόν για το διαβατήριό του καθώς και η σκαναρισμένη υπογραφή του. Έτσι δεν χρειάστηκε να στείλει εκ νέου φωτογραφία ή να «προσέλθει στην υπηρεσία» για να υπογράψει. Παρέλαβε το δίπλωμά του ταχυδρομικώς σε λίγες μέρες. Αργότερα, ήρθε στην Ελλάδα και πήγε στην Αστυνομία με την ελληνίδα σύζυγό του, προκειμένου να εκδώσουν νέου τύπου Ελληνικά διαβατήρια. Προσήλθαν στην αρμόδια υπηρεσία όπου ο υπάλληλος καταχώρησε τα στοιχεία τους στον υπολογιστή κάνοντας λάθη και στα δύο διαβατήρια. Ο άνθρωπος απόρησε γιατί η αίτηση δεν γίνεται on-line, όπως στην Αγγλία, δεδομένου ότι ο κάτοχος του διαβατηρίου έχει σαφώς λιγότερες πιθανότητες να καταχωρίσει λάθος τα δικά του στοιχεία (εκτός βέβαια εάν πρόκειται για δόλο αλλά προφανώς οι αιτήσεις ελέγχονται διεξοδικά πριν την χορήγηση διαβατηρίου).  Ο Άγγλος φίλος, που εδώ και αρκετούς μήνες ζει στην Ελλάδα και έχει υποστεί σοκ από την παρανοϊκή ελληνική γραφειοκρατία  μου είπε, όχι αδίκως: «Με σωστές διαδικασίες και οι μισοί δημόσιοι υπάλληλοι να απολυθούν δεν θα καταλάβει κανείς τίποτα». 

Στο αυτόφωρο όσοι δεν καταβάλλουν το δώρο των Χριστουγέννων

Σύμφωνα με δημοσίευμα της “Καθημερινής” ο Ειδικός Γραμματέας ζήτησε από τους Επιθεωρητές να βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα και να εφαρμόσουν το νόμο με αμεσότητα και αυστηρότητα σε όσες περιπτώσεις εντοπιστεί εργοδοτική αυθαιρεσία. Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο «το δώρο των Χριστουγέννων δεν αποτελεί κάποιο είδος πολυτέλειας και η καταβολή του δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε εργοδότη.  Η αντίδραση της ευνομούμενης πολιτείας μας (sic), πρέπει να είναι αυστηρή, άμεση και καθοριστική, ώστε να μην υπάρξουν περιθώρια καταπάτησης της κείμενης νομοθεσίας».

Δεν μένει παρά να αναρωτηθεί κανείς εάν πρέπει να προσαχθεί αμελλητί στο αυτόφωρο ο κύριος Παπακωνσταντίνου ο οποίος περιέκοψε ή δεν θα καταβάλλει “το δώρο” σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Αλλά και οι υπεύθυνοι δεκάδων δημοσίων φορέων που χρωστούν μισθούς π.χ. σε συμβασιούχους και εκτάκτους.

Και να ρωτήσει τον κύριο Ειδικό Γραμματέα πως θα πληρώσουν το δώρο π.χ. τα χιλιάδες εμπορικά καταστήματα τα οποία λόγω του οικονομικού κραχ αλλά και των παραλυτικών απεργιών δεν έχουν εισπράξει τον φετινό Δεκέμβριο ούτε το 1/3 των αντίστοιχων περσινών τους εισπράξεων. 

Ο λαϊκισμός στην παρούσα φάση (αλλά και γενικώς) δεν παρέχει καλές υπηρεσίες σε κανέναν.

Η Ελλάς ως brand

Ο υπεύθυνος πωλήσεών μας στη Γερμανία αλλά και πολλοί εκ των πωλητών μας πρότειναν σοβαρά να «κατεβάσουμε» προς το παρόν τις ελληνικές σελίδες από την ιστοσελίδα μας και να αποκρύψουμε από τους υποψήφιους πελάτες την ελληνικότητα της εταιρείας μας. Αυτό γιατί οι περισσότεροι Γερμανοί έχουν ιδιαιτέρως αρνητικά αισθήματα προς τη χώρα μας –και κατ’ επέκταση των προϊόντων μας- αφού θεωρούν –καλώς ή κακώς- ότι επιβαρύνονται από την διάσωσή μας. Μπορεί τα ανθελληνικά αισθήματα στις λοιπές χώρες να μην είναι τόσο ακραία, στην καλύτερη όμως των περιπτώσεων η έννοια Ελλάς είναι άγνωστη ή εξωτική. Για όσους αλλοδαπούς έχουν γνωρίσει τη χώρα μας, πλην ορισμένων ρομαντικών που έχουν γοητευθεί από την ιστορία μας, την παράδοσή μας και την χαμένη πλέον «λεβεντιά», οι λέξεις με τις οποίες θα συνέδεεαν συνειρμικά το brand «Ελλάς» θα μας σόκαραν. Μπορεί η διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων να βελτίωσε πρόσκαιρα την εικόνα αυτή –κυρίως γιατί οι περισσότεροι περίμεναν το χάος- τώρα όμως που το χάος ήρθε (εν μέρει εξ αιτίας και του παραλογισμού της ανάληψης των αγώνων) το brand ανέκτησε –και μάλιστα ενίσχυσε- την αθλιότητά του.  Στο σχολείο μας έμαθαν –λαθεμένα- ότι είμαστε ένας λαός υπεράνω των άλλων. Μόλις όμως βγούμε από το κατώφλι της χώρας μας βλέπουμε ότι η εικόνα των άλλων για εμάς είναι η ακριβώς αντίθετη και μάλιστα όχι αδίκως. Όταν σπούδαζα στην Ιαπωνία και οι συμφοιτητές μου απέκτησαν κάποια οικειότητα με ρώτησαν σοβαρά εάν είμαι πραγματικά Έλληνας. Συνειδητοποίησα έτσι ότι η εικόνα του Έλληνα είναι αυτή ενός αξύριστου τύπου με φραπεδιά, τσιγάρο και άθλια αγγλικά, αντίστοιχη αυτής που έχει π.χ. ο μεγαλοπρεπής Έλλην για τους Αιγύπτιους.  Η εικόνα μιας επιχείρισης ή ενός προϊόντος χτίζεται με την επικοινωνία αλλά κυρίως με το ίδιο το προϊόν ή την υπηρεσία.  Όταν η "υπόσχεση" που επικοινωνείται είναι, όπως π.χ. το περίφημο νερό του Καματερού, αναντίστοιχη των πραγματικών ιδιοτήτων του προϊόντος ακόμη και η πλέον επιτυχημένη καμπάνια δεν θα έχει τελικά αποτέλεσμα. Μ’άλλα λόγια αντί για αφηγήματα και για την προώθηση της Ελλάδος ως brand ας αρχίσουμε από τις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές που θα μας επιτρέψουν να παράγουμε ανταγωνιστικά εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτά θα χτίσουν το brand όπως συνέβη και στην περίπτωση της γειτονικής μας Ιταλίας για το lifestyle και της Γερμανίας για τα βιομηχανικά προϊόντα. Σε ότι αφορά τέλος τις γραφικές προσπάθειες πιστοποίησης της ¨ελληνικότητας” δεν μπορεί κανείς παρά να θυμηθεί το ακόλουθο ανέκδοτο: πήγε ένας πελάτης στον χασάπη και του ζήτησε ένα κοτόπουλο Τριπόλεως. Ο χασάπης του έδωσε το κοτόπουλο και ο πελάτης έβαλε το δάκτυλό του σε αυτό και είπε στον χασάπη ότι το κοτόπουλο δεν είναι Τριπόλεως αλλά Μεγάρων. Ο χασάπης παραδέχθηκε το λάθος του, έφερε άλλο και μετά από το σχετικό δάκτυλο ο πελάτης του είπε εκνευρισμένος ότι είναι Χαλκίδος και τον ρώτησε εάν πραγματικά έχει Τριπόλεως. Σοκαρισμένος ο χασάπης ομολογεί ότι δεν έχει και στη συνέχεια κατεβάζει το παντελόνι του και λέει στο πελάτη «Μπορείς να μου βάλεις και μένα δάχτυλο γιατί είμαι ορφανός και δεν ξέρω από που κατάγομαι». 

MarediModa 2010: l'intervento di Vassilis Masselos

Πότε θα σταματήσουμε να προσποιούμεθα;

O Υπουργός των Οικονομικών δήλωσε πρόσφατα ότι «προσποιούμαστε ότι έχουμε φορολογικό σύστημα» χωρίς να διευκρινίζει εάν αναφέρεται επί προσωπικού, ως καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός, ή εάν επρόκειτο περί του γνωστού πληθυντικού που διαχέει τις ευθύνες σε όλους κατά το λαϊκόν «άτιμη κοινωνία». Η δήλωση αυτή θα προκαλούσε μεγάλη έκπληξη εάν δεν προϋπήρχε η έτερη, λίαν προφητική κατά τα φαινόμενα, ρήση περί «Τιτανικού».  Όπως και να έχει το πράγμα, οι εταιρείες του κλάδου μας, αλλά και οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες δεν προσποιούνται ότι πληρώνουν φόρους. Αντιθέτως καταβάλλουν πραγματικά χρήματα, προϊόν του κόπου των εργαζομένων και των ιδιοκτητών-managers των επιχειρήσεων. Χρήματα για τα οποία κάποιοι εργάστηκαν σκληρά, πήραν ρίσκα και αγωνίστηκαν σε μια άκρως ανταγωνιστική διεθνή πλέον αρένα. Χρήματα τα οποία προήλθαν από την πώληση πραγματικών προϊόντων τα οποία ικανοποίησαν πραγματικές ανάγκες των εξόχως απαιτητικών πλέον πελατών και καταναλωτών. Αντιθέτως το Υπουργείο Οικονομικών, μπορεί μεν να εισπράττει πραγματικά χρήματα αλλά όταν πρόκειται για τις δικές του υποχρεώσεις προς τις επιχειρήσεις συναγωνίζεται ακόμη και τον Ντέϊβιντ Μπέκαμ στην προσποίηση. Έτσι προσποιείται ότι επιστρέφει τον ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, η συνέχιση της δραστηριότητας των οποίων αποτελεί, μαζί με τον τουρισμό, την μοναδική διέξοδο σήμερα. Ταυτόχρονα προσποιείται ότι τα στελέχη του φορολογικού μηχανισμού δεν χρηματίζονται όπως προσποιείται ότι τα πραγματικά χρήματα που καταβάλλουμε μέσω των διαφόρων επιβαρύνσεων και φόρων χρησιμοποιούνται για να παρέχουν υπηρεσίες προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Οργανισμός Προώθησης Εξαγωγών , τα στελέχη του οποίου κοστίζουν κατά μέσο όρο 5.000 ευρώ μηνιαίως (!), που προσποιείται ότι στηρίζει τις εξαγωγές ενώ χρωστά ακόμη τη συμμετοχή του σε εταιρείες του κλάδου που έλαβαν μέρος σε εκθέσεις προ διετίας!  Το καίριο ερώτημα βεβαίως είναι, εφ’ όσον προσποιούμεθα ότι έχουμε φορολογικό σύστημα, τι κάνουμε για να το αποκτήσουμε πραγματικά. Όταν, προ πολλών ετών, υπηρετούσα στο Ναυτικό ο διοικητής μου είχε μια εγχάρακτη επιγραφή στο γραφείο του η οποία έγραφε «Έχεις έρθει με τη λύση του προβλήματος, ή είσαι μέρος αυτού». Η κατάντια του φορολογικού συστήματος, και κάθε άλλης δημόσιας αρχής και οργανισμού, είναι έργο του πολιτικού συστήματος, Δεδομένου δε ότι είναι μάλλον δύσκολο για κάποιον που αποτελεί  την πηγή του προβλήματος να έρθει με λύσεις, ίσως αξίζει να διαδαχθούμε από την εμπειρία της Δημοκρατίας της Μοζαμβίκης. Η οποία είχε τελωνεία σουρωτήρια, άνδρα διαφθοράς, κλοπής, εγκλήματος και προφανώς απώλειας εσόδων για το κράτος. Το 1997 αναγνωρίζοντας το πρόβλημα ανέθεσε τη διοίκηση και στη στελέχωσή τους στο μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Crown Agents το οποίο εδρεύει στο Λονδίνο και έχει ιστορία τριών περίπου αιώνων. Οι Crown’s Agents ειδικεύονται σε τέτοιου είδους προγράμματα τα οποία κατά κανόνα ολοκληρώνουν με επιτυχία, όπως και στην περίπτωση των Τελωνείων της Μοζαμβίκης τα οποία παρέδωσαν  έξι χρόνια μετά άψογα στελεχωμένα με Μοζαμβικανούς, με ολοκληρωμένη μηχανογράφηση, υποδειγματική ασφάλεια και τριπλάσια έσοδα σε σχέση με την προτέρα κατάσταση.  Παρέμειναν δε για ακόμη τρία χρόνια, έως το 2006, αξιοποιώντας την επιτυχή εμπειρία των τελωνείων για να οργανώσουν και τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε το URL http://www.crownagents.com/Projects/Mozambique-Customs-Modernisation-and-Computerisation.aspx

Το κράτος αποκεφάλισε την οικονομία;

Ένας urban myth λέει ότι ένας τεχνικός αεροσκαφών αποκεφαλίστηκε από έλικα μηχανής turboprop και, χωρίς κεφάλι, έκανε αρκετά βήματα μέχρι το σώμα τουνα συνειδητοποιήσει  ότι ήταν ακέφαλο. Φοβάμαι ότι οι «ιδιαίτερα επιτυχημένοι» χειρισμοί του οικονομικού επιτελείου και της τριμερούς έχουν στην πραγματικότητα αποκεφαλίσει την οικονομία ο βηματισμός της οποίας είναι σήμερα αντίστοιχος του προαναφερθέντος ακέφαλου τεχνικού. Η παρανοϊκή φορολόγηση του υγιούς ιστού με στόχο την διατήρηση του πελατειακού, διεφθαρμένου και ανεπρόκοπου ευρύτερου δημόσιου τομέα ξηλώνει με ταχύτατους ρυθμούς πολλές, μέχρι πρότινος ιδιαίτερα υγιείς, επιχειρήσεις.  Όπως στις επενδύσεις υπάρχει ο πολλαπλασιαστής επένδυσης ο οποίος μετρά τη συνολική θετική επίπτωση μιας επένδυσης στη δημιουργία και άλλων επενδύσεων έτσι και στην ύφεση λειτουργεί ένας αντίστοιχος πολλαπλασιαστής. Για παράδειγμα κάθε κατάστημα που κλείνει σημαίνει απολύσεις και σοβαρή απώλεια εισοδήματος για τον ιδιοκτήτη του ακινήτου ο οποίος φορολογείται πλέον βάρβαρα εξ αιτίας της ιδιότητάς του αυτής και άσχετα από το εάν έχει εισόδημα ή όχι. Καλείται δηλαδή να πληρώσει χαράτσι από τις αποταμιεύσεις του (εάν έχει) ή να καταστεί μη ενήμερος φορολογικά (εάν δεν έχει να πληρώσει). Εν μέσω πανικού το κράτος αφαιρεί, ή καλύτερα κλέβει, ρευστότητα από την οικονομία για να πληρώνει π.χ.  8.600 ευρώ μικτές αποδοχές στον μηχανοδηγό του ΗΣΑΠ (βάσει πρόσφατου δημοσιεύματος της Καθημερινής). Μήπως τελικά η λύση είναι να κηρύξουν οι νοικοκυραίοι στάση πληρωμών άμεσων φόρων, εισφορών στο κράτος-λαμόγιο;

Brand equity: ΥΠΕΔΑ -> ΣΔΟΕ -> ΥΠΕΕ -> ΣΔΟΕ

Η κυβέρνηση επανέφερε την παλαιά ονομασία του ΣΔΟΕ (αν και η ταμπέλα στην είσοδο εξακολουθεί να λέει ΥΠΕΕ) και προχώρησε σε μια εκτεταμένη καμπάνια μάρκετινγκ below the line για να τονώσει το brand (οι κακόμοιροι επί ΥΠΕΕ εξακολουθούσαν να λένε ΣΔΟΕ γιατί οι επιχειρηματίες νόμιζαν ότι ήταν από την ΕΥΔΑΠ). Σε όλα μάλιστα τα σχετικά δημοσιεύματα επαναλαμβάνονται οι λέξεις “αδιάφθοροι” και “Ράμπο” ενισχύοντας έτι περαιτέρω το brand equity.  Στο μάρκετινγκ είναι θεμιτό να υπερβάλλει κανείς για τις ιδιότητες του προϊόντος ή της υπηρεσίας του. Υπάρχουν όμως κάποια όρια πέρα από τα οποία η υπερβολή είναι αντιπαραγωγική γιατί έρχεται καθημερινά  σε αντίθεση με αυτό που βιώνει ο καταναλωτής ενώ από καιρού εις καιρόν έρχονται στο φως της δημοσιότητας ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για τις πραγματικές ιδιότητες του προϊόντος ή της υπηρεσίας.  Όποιος έχει έρθει λοιπόν σε επαφή με τους υπαλλήλους του famous brand θα συνειδητοποιήσει κατ’αρχήν ότι από πλευράς εικόνας και φυσικής κατάστασης έχουν τα ίδια κοινά με  τον Ράμπο με αυτά  που έχει ο Θεόδωρος Πάγκαλος με τον αείμνηστο Rudolf Nureyef. Ενδεχομένως βεβαίως η ονοματοδοσία να οφείλεται στην ομοιότητα σε άλλους τομείς.  Ο δεύτερος επιθετικός προσδιορισμός, αυτός του «αδιάφθορου», φέρνει το νου τον κυνικό φιλόσοφο Διογένη  ο οποίος αναζητούσε τον τίμιο άνθρωπο.  Καμιά φορά βεβαίως, ακόμη και εάν δεν βρεις αυτό που ψάχνεις, η αναζήτηση και μόνο σε αποζημιώνει.  Και επειδή τόσο ο «Ράμπο» όσο και οι  «Αδιάφθοροι» είναι κινηματογραφικές ταινίες, ακόμη και τα δεκάχρονα ξέρουν ότι δεν πρέπει να πιστεύουν ότι βλέπουν στο σινεμά. Όταν, τώρα, κάποιος "αδιάφθορος" συλλαμβάνεται in flagrante delicto (ελληνιστί "στα πράσα")  η δικαιοσύνη, στα πλαίσια της πράσινης ανάπτυξης και της μπιρμπιλοικολογίας, ενεργοποιεί το catch-and-release-policy (πολιτική "αφήνω ότι πιάνω") που ισχύει επί ερασιτεχνικής αλιείας στις πολιτισμένες χώρες (είμαστε και σε κάτι πολιτισμένοι) και τον αμολάει.

Περαίωση = πτώχευση

Η αποφυγή της πτώχευσης της Ελληνικής Δημοκρατίας (σε οικονομικούς όρους˙ θεσμικά έχει πτωχεύσει προ πολλού) αποτελεί, απλουστευτικά έστω, τον κύριο στόχο του οικονομικού επιτελείου. Κατά τη δική μου γνώμη η αποφυγή της προσφάτως ανακοινωθείσης περαίωσης είναι σημαντικότερη της αποφυγής της πτώχευσης. Δεν νομίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερη ομολογία αποτυχίας και πτώχευσης αξιών από την ανακοίνωση μιας νέας περαίωσης η οποία, αν μη τι άλλο, επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την πλήρη ανικανότητα και αναποτελεσματικότητα του κράτους αλλά και την έλλειψη θάρρους, πυγμής, καθώς και αυτού που λαϊκώς αποκαλείται “τσίπα” από πλευράς πολιτικής ηγεσίας. Η περαίωση είναι, κατά περίπτωση, είτε συγχωροχάρτι το οποίο επιβραβεύει τους κλέφτες κατά τρόπο απολύτως ανάλογο του μεγέθους της κλοπής είτε μια ιδιότυπη μορφή “προστασίας” που επιβαρύνει άδικα τους συνεπείς, σε ύψος επίσης ανάλογο του βαθμού συνεπείας. Μ’ άλλα λόγια το κόστος της συγχώρεσης μικραίνει όσο πιο πολύ έχει κλέψει κανείς και αυξάνεται γεωμετρικά όσο συνεπέστερος είναι. Ο αλγόριθμος υπολογισμού του ποσού, με τη είσπραξη του οποίου το κράτος αμνηστεύει τους φορολογούμενους, στηρίζεται στο εισόδημα ή στον κύκλο εργασιών και στα κέρδη και αυξάνεται ανάλογα όσο αυξάνονται τα δύο αυτά μεγέθη (αρχίζει και μειώνεται μόνο στις περιπτώσεις που κάποιος έχει δηλώσει τους εξωπραγματικούς συντελεστές κερδών που έχει καθορίσει η εφορία κατά τα Σοβιετικά πρότυπα). Με τον τρόπο αυτό ένας γιατρός που έχει δηλώσει 30.000 ευρώ και έχει στην πραγματικότητα εισόδημα 400.000 ευρώ θα αποκτήσει το πολυπόθητο συγχωροχάρτι με καμιά τρακοσαριά ευρώ. Αντίθετα ένας συνάδελφός του που έχει εισόδημα 400.000 ευρώ και το έχει δηλώσει στο σύνολό του, πληρώνοντας πάνω από 130.000 ευρώ φόρο, θα κληθεί να πληρώσει περίπου 5.000 ευρώ επιπλέον για τη συγχώρεση. Πράγμα το οποίο πιθανότατα θα κάνει προκειμένου να αποφύγει την επίσκεψη του, κατά πάσα πιθανότητα διεφθαρμένου, ελεγκτή ο οποίος έχει άτυπη πλην σαφή εντολή να τιμωρεί όσους δεν αποδέχονται την περαίωση ακριβώς όπως οι μπράβοι των νονών της νύχτας σπάνε τα καταστήματα όσων δεν πληρώνουν προστασία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η περαίωση στηρίζεται στο δηλωμένο εισόδημα με αποτέλεσμα να επιβραβεύει έμπρακτα με ισχυρά οικονομικά ανταλλάγματα την απόκρυψη εισοδήματος, δηλαδή την φοροδιαφυγή. Πρόκειται δηλαδή για το αποτελεσματικότερο μέτρο καλλιέργειας φορολογικής ασυνειδησίας, η εφαρμογή του οποίου ακυρώνει στην πράξη κάθε προσπάθεια αποκατάστασης της “φορολογικής δικαιοσύνης” όπως λίαν παραπλανητικά τιτλοφορείται το φετινό φορολογικό νομοσχέδιο. Επειδή δε το μεγαλύτερο ανέκδοτο στην Ελλάδα (μετά “το έχω εμπιστοσύνη στην Ελληνική Δικαιοσύνη”) είναι το “αυτή είναι η τελευταία φορά που γίνεται περαίωση” οι φοροκλέφτες θα γλυκαθούν και στον επόμενο γύρο θα αποκρύψουν περισσότερα. Με την τρόπο αυτό η περαίωση στερεί στην πραγματικότητα μελλοντικά έσοδα από το κράτος φαινόμενο το οποίο ενισχύει και η αμνήστευση καθαυτή αφού ο ελεγκτικός μηχανισμός (sic) δεν θα έχει πλέον τη δυνατότητα να διεκδικήσει τα κλεμμένα από όσους σπεύσουν να ενταχθούν στη ρύθμιση. Είναι πράγματι θλιβερό ότι τόσο Υπουργείο Οικονομικών όσο και, κατά τα φαινόμενα, η τριμερής της ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι η φορολογία δεν λειτουργεί αλγεβρικά αλλά εξηγείται καλύτερα με την μαθηματική θεωρία των παιγνίων. Το ίδιο το ΔΝΤ όσο και η World Bank έχουν στο αρχείο τους δεκάδες δημοσιεύσεις και επιστημονικές μελέτες πρακτικής εφαρμογής της θεωρίας των παιγνίων στον σχεδιασμό της φορολογικής πολιτικής. Ωστόσο υπό το κράτος του πανικού υιοθετούν “δοκιμασμένες λύσεις” του παρελθόντος η εφαρμογή των οποίων θα στερήσει από το κράτος πολλαπλάσια έσοδα σε όρους καθαρής παρούσης αξίας σε σχέση με αυτά που θα εισρεύσουν άμεσα στα ταμεία του (και τα οποία θα είναι πολύ λιγότερα από τα προσδοκώμενα συνεπεία της αρχής “ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος”). Ταυτόχρονα η ήδη βαρύτατα άρρωστη οικονομία θα δεχθεί νέο πλήγμα δεδομένου ότι η περαίωση θα στερήσει ρευστότητα από τους συνεπείς και σχετικά υγιείς (οι κλέφτες θα πληρώσουν ελάχιστα διατηρώντας εν πολλοίς ανέπαφη τη λεία τους) ενώ θα έχει ολέθριες συνέπειες και στα έσοδα από ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος κ.λ.π.. Κρίνοντας δε από το ότι στο παρελθόν κάθε “περαίωση” προσέθετε περίπου ένα μήνα στον μέσο χρόνο αποπληρωμής προς τους προμηθευτές από τους οποίους αντλούσαν οι υπόχρεοι ρευστότητα, αφού οι τράπεζες δεν δανείζουν τις μικρές εμπορικές επιχειρήσεις, στην παρούσα φάση είναι πολύ πιθανό η εφαρμογή του μέτρου να καταλήξει κυριολεκτικώς σε περαίωση, εν προκειμένω της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Επιτέλους νέα μέτρα για την τόνωση της φοροδιαφυγής

Επιτέλους ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε μέτρα για την τόνωση της φοροδιαφυγής, η ανάπτυξη της οποίας αποτελεί αναγκαία και ικανή προϋπόθεση για να μην βγούμε ποτέ από την κρίση. Χτίζοντας πάνω στην παρακαταθήκη του κ. Αδάμ (γνωστό στους φίλους του ως “Μάκη”) Ρεγκούζα υιοθέτησε τη δοκιμασμένη συνταγή της περαίωσης η οποία ιστορικά αποτελεί την αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη και γιγάντωση της φοροδιαφυγής. Το μέτρο της περαίωσης είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να επιβραβεύει και να αμνηστεύει τους φοροκλέφτες ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνει βάναυσα και ληστεύει τους συνεπείς οι οποίοι, φοβούμενοι τον έλεγχο (ο οποίος εκτελείται από ελεγκτή ο οποίος, βάσει στοιχείων της Διεθνούς Διαφάνειας, στο 57% των περιπτώσεων τα πιάνει), υπάγονται σε αυτήν. Ο σχεδιασμός μάλιστα είναι τέτοιος που η ανταμοιβή του φοροφυγά αυξάνει όσο μεγαλύτερο είναι το ποσό των φόρων που έχει αποκρύψει ή καταχραστεί πράγμα που αναλόγως ισχύει και στην τιμωρία του συνεπούς. Είναι παρήγορο ότι ο Πρωθυπουργός και το οικονομικό επιτελείο δεν δίστασαν να χρησιμοποιήσουν εργαλεία στα οποία είχαν προσφύγει οι προκάτοχοί τους και τα οποία η σημερινή κυβέρνηση είχει αποκυρήξει μετα βδελυγμίας όταν ανέλαβε τα ηνία του τόπου.  Η πρόσφατη ανακοίνωση αποτελεί κορυφαίο δείγμα πολιτικού θάρους αλλά και τον θεμέλιο λίθο για την καλλιέργεια της, τόσο απαραίτητης για την προκοπή του τόπου, φοροκλεπτικής συνείδησης.  

Fast Track στο διάβολο

O γαμισαφτοφόρος (σ.τ.σ. “γαμισάφτι” στην αργκό των δημοσιογράφων της τηλεόρασης είναι το ενδώτιο ακουστικό γνωστό στην αγγλική ως “earpiece”  και επί κινητού τηλεφώνου ως “bluetooth”) κύριος Παμπούκης παρουσίασε στο, αποτελούμενο πλέον επί το πλείστον από ρετάλια, Υπουργικό Συμβούλιο το νόμο περί θέσπισης ειδικών-γρήγορων διαδικασιών (fast track) προσέλκυσης και αδειοδότησης επενδύσεων. Στόχος τους είναι μεταξύ άλλων η παράκαμψη των ατέρμωνων γραφειοκρατικών διαδικασιών του Ελληνικού Δημοσίου οι οποίες, στην περίπτωση του περιβάλλοντος για παράδειγμα, δεν βελτιώθηκαν με την τοποθέτηση της αντιαισθητικής κυρίας Μπιρμπίλη (γιατί άραγε οι φανατικές/οι οικολόγες/οι είναι συνήθως αποκρουστικές/οι;). Χωρίς να το αναφέρει, στόχος της «γρήγορης λωρίδας» είναι να προστατέψει τους επενδυτές και από την απερίγραπτη διαφθορά η οποία έχει μολύνει όλα τα στρώματα των κρατικών υπηρεσιών.  Η θεσμοθέτηση ειδικών όρων ή προνομίων στην περίπτωση μεγάλων επενδύσεων και η ίδρυση ειδικών φορέων διαχείρισής τους (όπως το ΕΛΚΕ) δεν αποτελεί εθνική πρωτοτυπία. Χώρες, ομόσπονδες πολιτείες, περιοχές και πόλεις διαγκωνίζονται διεθνώς για να προσκελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια, πολύτιμο δηλαδή οξυγόνο για την ανάπτυξη και ευημερία τους. Δεν χρειάζονται όμως, πλην λίγων εξαιρέσεων, “fast track” για περιβαλλοντική, χωροταξική κ.λ.π. αδειοδότηση. Αυτές δίδονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έτσι και αλλιώς κάνουν τη δουλειά τους σωστά, γρήγορα και με πλήρη  διαφάνεια ανεξαρτήτως του ύψους της επένδυσης.  Για μια ακόμη φορά οι κυβερνώντες, αρνούμενοι να δουν κατάματα το πρόβλημα, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το σύμπτωμα. Αυτό γίνεται παγίως με δύο τρόπους : είτε με τη θεσμοθέτηση παράλληλου πλαισίου ή την ίδρυση υπηρεσίας είτε με την μετάθεση του προβλήματος στον πολίτη ή την επιχείριση.  Έτσι αντί να προχωρήσει σε μια ριζική αναδιάρθρωση του κράτους, το οποίο έχουν διαλύσει τα δύο κόμματα εξουσίας κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες πρωτοστατούντος του κόμματος του κυρίου Παμπούκη, προσπαθεί να το παρακάμψει. Ακόμη όμως και εάν, στην προκειμένη περίπτωση, το επιτύχει και ο επενδυτής περάσει μέσα από το fast track και ολοκληρώσει γρήγορα την επένδυση τι θα γίνει μετά; Δεν θα αντιμετωπίσει τον διεφθαρμένο εφοριακό, τον ταλιμπάν του ΙΚΑ και της επιθεώρησης εργασίας, την κινούμενη άμμο του φορολογικού νομοσχεδίου, την απροθυμία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να τηρήσει το νόμο απέναντι π.χ. στην αυθαιρεσία του Π.Α.Μ.Ε., όλα όσα δηλαδή αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά του οι ελληνικές επιχειρήσεις του slow track? Είδαμε τα αποτελέσματα του fast track στους Ολυμπιακούς Αγώνες: ολυμπιακές μίζες και υπερτιμολογήσεις και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επενδύσεων που σαπίζουν στην εγκατάλειψη.

Να σε κάψω Γιάννη να σ'αλείψω λάδι

Το να αναρωτιούνται τα οικονομικά Υπουργεία ως προς το τί πρέπει να κάνουν για την ανάπτυξη και στήριξη των επιχειρήσεων, κυρίως των μικρών και των μεσαίων, είναι μάλλον αστείο. Είναι σαν δύο γονείς που σαπίζουν καθημερινά το παιδί τους στο ξύλο και όταν αυτό, όπως άλλωστε θα ήταν αναμενόμενο, παρουσιάσει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, αναζητούν λύση ρωτώντας τους φίλους τους εάν ξέρουν κανένα καλό ψυχολόγο. ‘Οπως και στην παροιμία του τίτλου, το οικονομικό επιτελείο έχει κάνει τα πάντα για να καταστρέψει τα λίγα δυναμικά κύτταρα της ελληνικής οικονομίας. Όλοι αντιλαμβανόμαστε την κρισιμότητα της κατάστασης αλλά και το γεγονός ότι με τον έναν ή το άλλο τρόπο η ύφεση θα ήταν αναπόφευκτη. Θα αντιμετωπίζαμε στωικά τον γολγοθά της ύφεσης εάν αυτή ήταν αποτέλεσμα βαθειών τομών εξυγίανσης όπως π.χ. μαζικές απολύσεις των υπεράριθμων υπαλλήλων στην κεντρική κυβέρνηση, στους ΟΤΑ και στις ΔΕΚΟ και σημαντική περιστολή των περιττών κρατικών δαπανών, κυρίως σε νοσοκομεία, ΟΤΑ, στην ανώτατη εκπαίδευση (αντί να τα κλείσουν, ανέστησαν τα άχρηστα ΤΕΙ ως κέντρα δημιουργικής απασχόλησης χιλιάδων τούβλων που δεν έπιασαν ούτε τη βάση του "10") κ.τ.λ.. Οι πάντες πιστεύω ότι θα έβαζαν “πλάτη” εάν έβλεπαν σοβαρές κινήσεις για τη σύλληψη των φοροφυγάδων αντί κούφιων επικοινωνιακών τρυκ με ταυτόχρονη εκδορά των μη φοροφυγάδων, των χαμηλών εισοδημάτων (μέσω του ΦΠΑ) και των κατεχόντων ακίνητη περιουσία ασχέτως του εισοδήματός τους. Σήμερα η άφρωνα αυτή οικονομική πολιτική έχει βυθίσει την οικονομία στην ύφεση  διατηρώντας πάση θυσία, έστω και με κάποιες γραμμικές περικοπές, τον κρατικό οικονομικό καρκίνο που σκοτώνει τη χώρα. Μια γραμμική μείωση 10% ή ακόμη και 20% στις μέσες αποδοχές του ΗΣΑΠ (>70.000 ευρώ ετησίως) ή στους 2.500 υπεράριθμους χασομέρηδες του ΟΣΕ δεν είναι λύση. Είναι μια παρανοϊκή χημειοθεραπεία που σκοτώνει τα υγιή κύτταρα για να διατηρήσει εν ζωή, έστω και ελαφρώς μειωμένα, τα καρκινικά. Το οικονομικό επιτελείο θυμίζει πανεπιστημιακό εργαστήριο οικονομικής πολιτικής όπου οι ευφυείς πλην άπειροι φοιτητές που το στελεχώνουν δοκιμάζουν διάφορες “συνταγές”. Δεδομένου δε ότι μέχρι τώρα καμία σχεδόν από αυτές δεν έχει πετύχει (βλ. το φιάσκο της αύξησης των φόρων που σκότωσαν την οικονομία χωρίς να αποφέρουν ουσιαστικά έσοδα) η αναζήτηση των αιτίων και αιτιών της αποτυχίας παρουσιάζει πολύ μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι το όλο εγχείρημα δεν πρόκειται για άσκηση επί χάρτου αλλά για πόλεμο  με πραγματικά πυρά και χιλιάδες θύματα.  Όπως ο γάιδαρος του Χότζα που απάνω που έμαθε να μην τρώει του πέθανε. Όσο δε συμβαίνουν αυτά στο χαλιφάτο του Γιουνανιστάν η κυβέρνηση ανεβαίνει στην κόστους εκατομμυρίων ευρώ ζωοπανήγυρη της ΔΕΘ και προκυρήσσει διαγωνισμό για σποτάκια εναντίων της φοροδιαφυγής χωρίς ίσως να αντιλαμβάνεται για την ώθηση που δίνει έτσι στις S&M παραγωγές (σ.τ.σ. σποτάκια σαδομαζοχιστικού χαρακτήρα) αλλά και στην φαρσοκωμωδία. Είμαστε έτσι η μόνη χώρα στην οποία το Υπουργείο Οικονομικών στηρίζει, άθελά του έστω, την τέχνη.

Περί (της υποχρεωτικής δημοσίευσης των) ισολογισμών (στον Τύπο)

Προς τιμήν της, η «Καθημερινή» επανήλθε, στις 14.8, στο ζήτημα της δημοσίευσης των ισολογισμών Α.Ε. και ΕΠΕ στον Τύπο, παρά το γεγονός ότι ως εφημερίδα έχει έσοδα από την ξεπερασμένη αυτή υποχρέωση. Το άρθρο αναφέρει ότι αναζητείται «λύση» προκειμένου να αναρτώνται οι ισολογισμοί στο Διαδίκτυο, πιθανόν σε συνδυασμό με το σχεδιαζόμενο «Γενικό Εμπορικό Μητρώο». Το ίδιο άκουσα προ διμήνου και από τα χείλη του αρμόδιου υφυπουργού κατά τη γενική συνέλευση του Συνδέσμου μας. Ομως μετά τη θέσπιση, επιτέλους, της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου, το σύνολο των ισολογισμών είναι ήδη απολύτως διαθέσιμο σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Και μάλιστα μέσω μιας καλοφτιαγμένης και λειτουργικής ιστοσελίδας. Σημειωτέον ότι η διαδικασία υποβολής των ισολογισμών στο Ε.Τ. έχει επιπλέον κόστος για τις επιχειρήσεις δεδομένου ότι αυτοί συνυποβάλλονται με σχετικό παράβολο. Δεν υπάρχει άρα καμία απολύτως ανάγκη αναζήτησης «λύσης» σε ένα ήδη λυμένο θέμα, ιδιαίτερα εάν η «λύση» συνεπάγεται επενδύσεις και πρόσθετο κόστος. Αυτό που θα είχε ενδεχομένως ενδιαφέρον να γίνει, πάντα στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου, είναι η ηλεκτρονική υποβολή των ισολογισμών με βάση το ανοικτό πρότυπο XBRL (eXtensible Business Reporting Language) ώστε αυτοί να επιδέχονται αυτόματη επεξεργασία για εξαγωγή δεικτών κ.λπ. Η δημοσίευση των ισολογισμών στον Τύπο δημιουργεί κόστος στις εταιρείες χωρίς καμία προστιθέμενη αξία γι’ αυτές ή για το κοινωνικό σύνολο, πέραν της συντήρησης με τεχνητά μέσα, κάποιων τίτλων εφημερίδων. Με άλλα λόγια, οι ανώνυμες εταιρείες και οι ΕΠΕ καταβάλλουν στην πράξη «φόρο υπέρ αναξιο(;)παθούντων εκδοτών» και εις βάρος των καταναλωτών όπου αυτός αναγκαστικά μετακυλίεται ως στοιχείο κόστους. Πέραν αυτού η δημοσίευση των ισολογισμών αποτελεί μια τεράστια πληγή για το περιβάλλον τόσο σε όρους αποτυπώματος άνθρακα όσο και ως προς τους χιλιάδες τόνους, κυρίως εισαγόμενου, δημοσιογραφικού χάρτου που καταλήγουν στις κατά τόπους χωματερές. Για μια κυβέρνηση που έχει ως βασικούς άξονες πολιτικής την «ηλεκτρονική διακυβέρνηση» και την «πράσινη ανάπτυξη» η κατάργηση της υποχρέωσης δημοσίευσης των ισολογισμών είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να είχε κάνει την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων της. Ποτέ δεν είναι αργά.

*δημοσιεύθηκε ευγενώς στην στήλη Γράμματα Αναγνωστών της Καθημερινής στις 25.8.2010

Επιτέλους ας αναλάβει ένας υδραυλικός το Υπουργείο Οικονομικών

Οι υδραυλικοί είναι ίσως οι πλέον καλοπληρωμένοι, δυσκολόβρετοι & temperamental τεχνίτες. Όπως και οι καρδιοχειρουργοί, η επέμβασή τους έχει συχνά τον χαρακτήρα του επείγοντος με ολέθριες συνέπειες σε περίπτωση καθυστέρησης.  Η τιθάσευση του νερού (ή στην περίπτωση του καρδιοχειρουργού η αιμοδυναμική σταθεροποίηση του ασθενούς) είναι δύσκολη υπόθεση διότι το πολύτιμο αυτό αγαθό ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες φυσικής συμπεριφοράς, η έλλειψη γνώσης των οποίων οδηγεί στην καταστροφή. Ο υδραυλικός γνωρίζει καλά ότι η πίεση του νερού στο δίκτυο πρέπει να κινείται εντός συγκεκριμένων ορίων. Κάτω από αυτά το νερό δεν τρέχει και πάνω από αυτά βρίσκει διέξοδο στο πλέον αδύνατο σημείο του δικτύου μετατρέποντας το σπίτι σε (αφορολόγητη) πισίνα.  Δεδομένου ότι και το χρήμα στην οικονομία παρουσιάζει υδραυλική συμπεριφορά ανάλογη με αυτή του νερού, ίσως η λύση στα δεινά μας είναι η τοποθέτηση ενός πεπειραμένου υδραυλικού στη θέση του Υπουργού των Οικονομικών, ακόμη και εάν δεν μας κόψει απόδειξη για τις καλές του υπηρεσίες. Ο νέος Υπουργός- Υδραυλικός θα αντιλαμβανόταν ότι μια ελληνική επιχείριση που αντιμετωπίζει σήμερα πολύ μεγάλη μείωση του τζίρου της και ταυτόχρονα τεράστια αύξηση των φορολογικών της υποχρεώσεών της θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε κινήσεις αποκατάστασης της χρηματοοικονομικής της σταθερότητας. Και επειδή οι κανόνες των χρηματοροών είναι όπως προείπα εξίσου άκαμπτοι με αυτούς της υδραυλικής, οι εταιρείες προχωρούν στη μόνη δυνατότητα που τους απομένει, αυτό που στην Ιαπωνική αποδίδεται κομψά  & εύηχα ως «κάτα-τατάκι» όπου «κάτα» είναι ο ώμος και «τατάκι» το χτύπημα, δηλαδή σε απολύσεις. Έτσι ο νέος Υπουργός θα φρόντιζε αντί να φορολογήσει μέχρις θανάτου τις επιχειρήσεις, να τις ανακουφίσει δεδομένου ότι η καθαρά παρούσα αξία των μελλοντικών φορολογικών εσόδων και ασφαλιστικών εισφορών από ένα ανοικτό μαγαζί είναι σαφώς μεγαλύτερη από την πρόσκαιρη εξοντωτική φορολόγηση η οποία μετά βεβαιότητος θα το κλείσει. Σε απλούστερους όρους εάν θανατώσουμε μια νεαρή αγελάδα για το κρέας της θα χάσουμε πολλούς τόνους γάλα στο μέλλον. Ο καλός μας Υδραυλικός-Υπουργός θα γνώριζε επίσης ότι δεν έχει νόημα να τροφοδοτήσεις με νερό το δίκτυο εάν πρώτα δεν έχεις αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις διαροές. Το να φορολογείς μέχρις εξοντώσεως τους πάντες (και κυρίως τους μη φοροφυγάδες) είναι δώρον άδωρον  όσο τα χρήματα πηγαίνουν για την μισθοδοσία εκατοντάδων χιλιάδων αχρήστων στις ΔΕΚΟ, στους ΟΤΑ αλλά και στην κεντρική κυβέρνηση και για τεράστιες περιττές δαπάνες ων ουκ έστιν αριθμός. Δεν είναι τυχαίο ότι στην πραγματικότητα οι έγκριτοι οικονομολόγοι του ΔΝΤ και της Επιτροπής έπεσαν επικίνδυνα έξω στις προβλέψεις τους. Και θα πέσουν ακόμη περισσότερο όσο τα φορολογικά έσοδα από την πραγματική οικονομία θα στερεύουν και το Υπουργείο Οικονομικών υπό το κράτος του πανικού θα επιβάλλει νέους φόρους προσπαθώντας εις μάτην να διατηρήσει την πίεση στο δίκτυο-σουρωτήρι. 

Γιατί δεν υπάρχουν πολλές μεγάλες επιχειρήσεις εις το Γιουνανιστάν

Σε άρθρο του στην “Καθημερινή” της 13ης Αυγούστου ο Πάσχος Μανδραβέλης επεσήμανε τον μικρό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα . Γεγονός το οποίο δημιουργεί σοβαρά ζητήματα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και προσκόμματα στη δυνατότητα της χώρας να παράγει πλούτο. Δεν νομίζω, ωστόσο, ότι το φαινόμενο αυτό εξηγείται, όπως φρονεί ο αρθρογράφος,  από τις “πρακτικές προστασίας των μικρομεσαίων” οι οποία δεν επιτρέπουν τη μεγένθυση των επιχειρήσεων. Σε αφιέρωμά του στην Ελλάδα, ο Economist είχε επισημάνει εδώ και πολλά χρόνια το φαινόμενο, το οποίο απέδιδε στην αδυναμία των Ελλήνων να συγκροτούν μεγάλους οργανισμούς εξ αιτίας της εγγενούς δυσπιστίας της φυλής σε οποιονδήποτε θεσμό ή εξουσία. Το κενό κάλυπτε παραδοσιακά η, μάλλον λαθεμένη, εμπιστοσύνη στην οικογένεια με αποτέλεσμα οι δυνατότες ανάπτυξης να περιορίζονται π.χ. από τον αριθμό των συγγενών πρώτου βαθμού.  Η πρακτική αυτή παρατηρείται ακόμη και σε μεγάλες επιχειρήσεις όταν π.χ. επικεφαλής προμηθειών ενός από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας μας είναι συγγενής του βασικού μετόχου.  Αν και η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς θεωρείται κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας (στην οποία άλλωστε αποδίδουμε άλλωστε όλα μας τα δεινά) δεν νομίζω ότι πολλοί θεσμοί στη σημερινή Ελλάδα είναι άξιοι της εμπιστοσύνης των πολιτών. Οι επιχειρήσεις, όπως και τα φυτά, χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες για να μεγαλώσουν.  Πάμπολλες δε μεγάλες επιχειρήσεις ξεπήδησαν από ένα μικρό μαγαζάκι (π.χ. Procter & Gamble) ή to γκαράζ του σπιτιού ( π.χ. Microsoft & Apple). Δεν βρήκαν όμως μπροστά τους έναν φορολογικό νόμο που προεισπράτει από τα μελλοντικά κέρδη χωρίς να ξέρουμε εάν αυτά θα υφίστανται και έναν εφοριακό-λαμόγιο που εκβιάζει για να λαδωθεί, συχνά χωρίς να υπάρχει πραγματική φοροδιαφυγή. Δεν βρήκαν μπροστά τους ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο πρακτικά απαγορεύει τις απολύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ακόμη και με τις πρόσφατες βελτιώσεις, οι περιορισμοί, αν και ανεκτοί σε περιόδους ομαλότητας, καθιστούν αδύνατη την αναδιάρθρωση και την, συχνά απαραίτητη για την επιβίωση μιας εταιρείας, βίαιη προσαρμογή στις νέες συνθήκες. Δεν βρήκαν έναν εργασιακό νόμο ο οποίος καθιστά στην πράξη αδύνατη τη σύνδεση αμοιβής με την παραγωγικότητα αφού οι μισθοί στην Ελλάδα εξαρτώνται αποκλειστικά από τα έτη προϋπηρεσίας και ουδόλως από την απόδοση του εργαζόμενου. Δεν βρήκαν μια κοινή γνώμη στην οποία έχει εντέχνως καλλιεργηθεί η βαθειά πεποίθηση ότι μια μεγάλη επιχείρηση αποτελεί την χειρότερη μορφή διαβολής σε τούτη την πλάση. Δεν αντιμετώπισαν αφόρητες πιέσεις από λούμπεν πολιτικούς για να προσλάβουν τα «δικά τους παιδιά». Δεν αντιμετώπισαν εκβιασμούς, συνήθως αστήρικτους πλην όμως λίαν επικίνδυνους, από «μαχόμενους δημοσιογράφους» και ανώνυμα blogs.  Δεν χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να «δικαιωθούν» στα δικαστήρια και άλλα τόσα για να εξασφαλίσουν τις εκατοντάδες άδειες που χρειάζεται ακόμη και μια μικρή επένδυση στο Γιουνανιστάν. Σε ότι αφορά τώρα την προστασία των «μικρομεσαίων» αυτή περιορίζεται σε μικρό αριθμό συντεχνιών και στα λεγόμενα «κλειστά επαγγέλματα» και δεν αφορά τα δεκάδες χιλιάδες μικρομάγαζα. Αυτά όχι μόνον δεν απολαμβάνουν προστασίας αλλά αποτελούν το βασικό στόχο όλων των ειδικοτήτων των διεφθαρμένων λειτουργών του κράτους. Ενός κράτους που αφήνει λίγα μέτρα μπροστά από κάθε κατάστημα παράνομους πλανόδιους πωλητές οι οποίοι κυρίως πωλούν απομιμήσεις.  Ενός κράτους που κατάφερε να  διώξει π.χ. ακόμη και τις μεγάλες επιχειρήσεις πετρελαιοειδών οι οποίες λόγω της γεωγραφικής διασποράς της παραγωγής τους έχουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς προσαρμογής ακόμη και στις πλέον επιχειρηματικά αφιλόξενες χώρες. Τουλάχιστον κυνηγάμε με αξιώσεις μια από της πρώτες θέσεις από πλευράς τοξικότητας του επιχειρηματικού μας περιβάλλοντος. Το οποίο είναι σήμερα , για διαφορετικούς λόγους, εξίσου τοξικό για τους μικρούς, τους μεσαίους και τους μεγάλους.

Κλεπτοκρατία - Λογική, σημειώσατε “1

To “BHMA” έγραφε στις 6.8.10: «Οι διαπραγματευτές της ελληνικής πλευράς είχαν πληροφορηθεί τι ζητούσαν τα κατώτερα στελέχη της τρόικας όλη την εβδομάδα και αποφάσισαν να λάβουν τα μέτρα τους. Χάραξαν τη «γραμμή άμυνας», τα επιχειρήματα με τα οποία θα απέκρουαν ενδεχόμενο αίτημα [της τρόικας για απολύσεις]. Η ελληνική πλευρά ανέφερε ότι σε συνθήκες ύφεσης, όταν ήδη καταγράφεται αύξηση της ανεργίας από τις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα, οι απολύσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα επιδεινώσουν το εκρηκτικό πρόβλημα της ανεργίας. Φάνηκε ωστόσο, ήδη από την πρώτη εβδομάδα, ότι οι ελεγκτές δεν είχαν πειστεί. Το αρχικό επιχείρημα, παρ' ότι στέρεο, στάθηκε ανεπαρκές.”

Αλήθεια πόσο “στέρεο” είναι το επιχείρημα;  Οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα είναι μια διαδικασία προσαρμογής χωρίς την οποία τα πράγματα θα ήταν κατά πολύ χειρότερα. Π.χ. εάν ο ιδιωτικός τομέας αδυνατούσε να απολύσει (σήμερα είναι απλώς δύσκολο και ακριβό) οι εταιρείες θα βούλιαζαν αύτανδρες και θα χάνονταν τελικώς τριάντα φορές περισσότερες θέσεις εργασίας.  Αντίστοιχα η διατήρηση στο Δημόσιο δεκάδων,  ίσων εκατοντάδων, χιλιάδων αμειβομένων ανέργων (με την έννοια ότι δεν παράγουν έργο) δημιουργεί τεράστια ελλείμματα με δραματικές επιπτώσεις στο σύνολο του πληθυσμού. Η διατήρηση των αχρήστων, μη παραγωγικών και υποπασχολούμενων κατά το πλείστον κομματικά διορισμένων δημοσίων υπαλλήλων δημιουργεί επίσης τεράστια πίεση στην ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας αφού η κυβέρνηση, συνήθως εκβιαστικά, αναγκάζει τις τράπεζες να χρηματοδοτούν τις χοάνες-ΔΕΚΟ. 

Η διατήρηση υπεράριθμων υπαλλήλων τόσο στην κεντρική κυβέρνηση όσο και στις ΔΕΚΟ; στους ΟΤΑ δημιουργεί σοβαρά προσκόμματα στην ανάπτυξη και αποτελεί τη βάση της διαφθοράς και του “τοξικού” για τις επιχειρήσεις κράτους. Η λύση που προέκρινε η κυβέρνηση, αυτή δηλαδή της συνταξιοδότησης, δεν αλλάζει κάτι πέρα από τον λογαριασμό από τον οποίο θα εκταμιεύεται το αντίστοιχο κόστος.  Το ζητούμενο όμως τελικώς είναι η μείωση του κόστους και η προσαρμογή στην πραγματικότητα. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να δανείζονται επ’ αόριστον για να καλύπτουν ζημιές με αποτέλεσμα να προσαρμόζονται κατ’ ανάγκην στις εκάστοτε συνθήκες . Εάν η προστιθέμενη αξία που παράγουν είναι συστηματικά μικρότερη από τα κόστη τους  τότε κλείνουν. Αυτό πρέπει να ισχύει και σε όλες τις ΔΕΚΟ τους, σε σοβαρό βαθμό αργόσχολους πλην καλοπληρωμένους, υπαλλήλους των οποίων πρακτικά κουβαλούν στην πλάτη οι σκληρά εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα. 

Το επιχείρημα περί ύφεσης θα ήταν στέρεο εάν οι “διαπραγματευτές της ελληνικής πλευράς” ζητούσαν από την τριμερή να απολυθούν όλοι οι υπεράριθμοι στις ΔΕΚΟ & στις αμαρτωλές εταιρείες των ΟΤΑ και να κλείσουν όλες οι εκατοντάδες περιττές δημόσιες υπηρεσίες με ταυτόχρονη απομάκρυνση των υπηρετούντων σε αυτές προκειμένου να σταματήσει η αιμορραγία.  Τότε δεν θα χρειαζόταν να περικοπούν οι συντάξεις των πάντων, πλην των μη ανταποδοτικών συντάξεων που εξασφάλισαν από καιρού εις καιρόν διάφορες συντεχνίες και των χιλιάδων μαϊμού αναπηρικών συντάξεων. Τότε η αποκατάσταση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και μόνο θα έσωζε πολλές χιλιάδες, κατά τα άλλα βιώσιμες, θέσεις στον ιδιωτικό τομέα. Θέσεις στις οποίες οι εργαζόμενοι είχαν προσληφθεί με την αξία τους και όχι συνεπεία πελατειακής συναλλαγής, θέσεις στις οποίες εργάζονταν σκληρά. Το επιχείρημα να διατηρηθεί εν ζωή ένα παράσιτο προκειμένου να απαλυνθούν οι συνέπειες της ύφεσης, ενός φαινομένου που οφείλεται στο ίδιο το παράσιτο, δεν αντέχει στη λογική.

Κορμοράνοι στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής

Σε μια προφανή, πλην …πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα κίνηση το Υπουργείο Οικονομικών αναρωτήθηκε πόσοι εκ των υπαλλήλων του έχουν υποβάλλει φορολογική δήλωση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα περίπου πεντακόσιοι, κυρίως ελεγκτές, είτε δεν υπέβαλαν δήλωση είτε  οι δηλώσεις τους εμπεριείχαν έντονα στοιχεία δημιουργικότητας, από αυτά που στέλνουν τους κοινούς φορολογούμενους  (πρόκειται για κάτι αντίστοιχο των “νεοδάρτων βόων” του Ξενοφώντα) στον εισαγγελέα. Οι υπάλληλοι αυτοί με την διπλή ιδιότητα του ελεγκτή και του φοροφυγά υπέβαλλαν ή θα υποβάλλουν συμπληρωματικές δηλώσεις . Το μέγα ερώτημα είναι εάν, πέρα από την καταβολή εκ μέρους τους των προβλεπόμενων φόρων και προστίμων, θα απολυθούν από την υπηρεσία τους και θα υποστούν τις ποινικές συνέπειες των ανομημάτων τους. Διότι ο ανωτέρω αριθμός είναι ιδιαίτερα υψηλός σε σχέση με το σύνολο των υπηρετούντων με αποτέλεσμα, εάν παραμείνουν, να υπάρχει σημαντική πιθανότητα σε επόμενη φάση να σας ελέγξει ένας αποδεδειγμένα φοροφυγάς! Εάν δε σήμερα άνοιγαν οι τραπεζικοί λογαριασμοί και όσων υπέβαλαν δηλώσεις  χωρίς ψεύτικες δαπάνες ο αριθμός των φοροφυγάδων και μάλιστα με έσοδα από εγκληματικές δραστηριότητες (όπως η δωροληψία από κρατικό λειτουργό) θα ήταν ακόμη μεγαλύτερος. Το Υπουργείο Οικονομικών ίσως πρέπει να αναζητήσει τη λύση στη φύση! Αναφέρομαι στην περίπτωση των παραδοσιακών αλιέων στην Νοτιοανατολική Ασία οι οποίοι χρησιμοποιούν εκπαιδευμένους κορμοράνους για ψάρεμα. Επειδή τα συγκεκριμένα πτηνά είναι αδηφάγα οι ψαράδες τους τοποθετούν ένα κολάρο στο λαιμό ώστε να μην μπορούν να καταπιούν το αλίευμα.  Μάλιστα τους δίνουν ένα ψάρι κάθε οκτώ ως ανταμοιβή με αποτέλεσμα τα πουλιά να μετρούν τα ψάρια και να αρνούνται να συνεχίσουν να ψαρεύουν εάν μετά το όγδοο αλίευμα δεν λάβουν την ανταμοιβή τους. Το πρόβλημα στην περίπτωση των αδηφάγων κορμοράνων του Υπουργείου Οικονομικών είναι ότι  είναι αχαλίνωτοι. Χωρίς χαλκά στο λαιμό αντί να φέρνουν οκτώ ψάρια για κάθε ένα που πιάνουν, τρώνε οκτώ για κάθε ένα που φέρνουν στον κρατικό κορβανά. Και επειδή η τοποθέτηση χαλκά στους εφοριακούς δεν θα ήταν αποδοτική (αν και δεν θα ήμουν αντίθετος στην τοποθέτηση χαλκάδων στους απολυμένους επίορκους εν είδει κοινωνικού στιγματισμού) η οικονομική ηγεσία θα πρέπει να αναζητήσει θεσμικούς χαλκάδες. Τέτοια εργαλεία υπάρχουν δεδάδες αλλά για να λειτουργήσουν πρέπει πρώτα να μπουν χαλκάδες στα ταμεία των κομμάτων και στις τσέπες των πολιτικών.

To Invalides του Βιοτέχνη

Αφού έκοψε βάναυσα μισθούς και συντάξεις και φορολόγησε ό,τι κινείται και ότι δεν κινείται, το ανέκαθεν και νυν και αεί πάνσοφο Ελληνικόν Κράτος επενδύει 2,5 εκ ευρώ από το υστέρημα του συνταξιούχου στο “Στρατηγείο του βιοτέχνη” στην ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου. Το κτίριο θα ανεγερθεί σε οικόπεδο 17 στρεμμάτων και θα καλύπτει αρχικά 1.800 τ.μ. με προοπτική αυτά να φθάσουν τα 6.000. Θα καλύψει την επιτακτική ανάγκη της περιοχής για “χώρους φιλοξενίας συνεδρίων, ημερίδων και εκδηλώσεων” ενώ θα χρησιμοποιηθεί και σαν “μόνιμο εκθετήριο καινοτόμων (sic) προϊόντων». Η μεγαλοψυχία δε του βιοτέχνη (ο Μόζαρτ θα έγραφε  την La Clemenza de l’artigiano εάν ζούσε σήμερα) είναι τέτοια που οι υπηρεσίες του «ναού» τούτου της βιοτεχνίας θα «απευθύνονται σε κάθε επιχείριση της Θεσσαλονίκης η και γειτονικών (ουδείς λόγος βεβαίως για χαμουτζήδες) επιχειρήσεων» και θα αποτελέσει «έρεισμα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας”. Η κυβερνητική διπολική διαταραχή καλά κρατεί. Από τη μία το Υπουργείο Οικομικών υποβάλλει τη χώρα και τους πολίτες σε μία τρομακτική δημοσιονομική χημειοθεραπεία, η οποία προς το παρόν σκοτώνει περισσότερα υγιή απο νοσούντα κύτταρα και από την άλλη επιμένει να πετάει χρήματα στη χωματερή των παρωχημένων και αναποτελεσματικών θεσμών όπως τα πολυκλαδικά επιμελητήρια. Η υποχρεωτικότητα της συνδρομής των επιχειρήσεων σε αυτά και η μονιμότης του προσωπικού τους ,τα έχουν μετατρέψει σε άχρηστους στην πράξη θεσμούς αφού η ύπαρξή τους δεν συνδέεται ούτε κατ’ ελάχιστον με την ποιότητα ή την αξία των υπηρεσιών που παρέχουν στα μέλη τους. Μια που το μνημόνιο μας έφερε, επιτέλους, σε επαφή με την πραγματικότητα είναι καιρός να απαλλάξουμε τις επιχειρήσεις από τα περιττά κόστη και την κοινωνία από παρασιτικούς οργανισμούς η οποίοι έχουν καταλήξει στην πράξη φυτώρια πολιτικών, όπως αυτοί που ευθύνονται για το σημερινό αδιέξοδο. Ας γίνει επιτέλους προαιρετική η συνδρομή στα επιμελητήρια. Εάν οι υπηρεσίες που αυτά παρέχουν είναι πράγματι τόσο χρήσιμες για τις επιχειρήσεις είμαι βέβαιος ότι αυτές  θα συνεχίσουν να τις αγοράζουν. Σε ότι αφορά τέλος στο στρατηγείο του βιοτέχνη νομίζω ότι προέχει η δημιουργία ενός καλαίσθητου ομαδικού επαγγελματικού τάφου βιοτεχνών μια που η προαναφερθείσα δημοσιονομική χημειοθεραπεία δεν θα αφήσει, κατά το κοινώς λεγόμενο, ρουθούνι. Το νέο λοιπόν ταφικό μνημείο μπορεί να στηριχθεί στις γραμμές του Invalides (οφείλει το όνομά του στο γεγονός ότι ήταν η εκκλησία του νοσοκομείου των αναπήρων πολέμου πριν φυτέψουν εκεί το Ναπολέοντα ο οποίος είχε τα μάλα φροντίσει δια την πληρότητα του ιδρύματος κατά το παρελθόν) τιμώντας το αθάνατο μεγαλείο του βιοτέχνη. 

Trusted Third Party

Οι αποφάσεις δημοσιονομικής προσαρμογής που ελήφθησαν ήταν γενναίες χωρίς όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις, να ακουμπούν στην καρδιά του προβλήματος. Επρόκειτο για βίαιες, ισοπεδωτικές κινήσεις αντίστοιχες αυτών που κάνει ένας γιατρός στο πεδίο της μάχης για να σταθεροποιήσει έναν αιμοδυναμικά ασταθή τραυματία. Για πρώτη φορά όμως, με ιδιαίτερη ικανοποίηση, διάβασα για μια απόφαση η οποία δημιουργεί ελπίδες ότι κάτι ίσως αλλάξει. Συγκεκριμένα το Υπουργείο Οικονομικών ανέθεσε σε τρίτους τον οικονομικό έλεγχο ορισμένων αμαρτωλών νοσοκομείων και δήμων. Η ετήσια έκθεση του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης επαναλαμβάνει, μονότονα πλέον, την πλήρη αδυναμία –και απροθυμία- του Δημοσίου να βάλει τάξη στα του οίκου του. Έτσι ιδιώτης που χρωστά 1.500 ευρώ στο ΙΚΑ καταλήγει στα ποινικά δικαστήρια ενώ υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών που καταχράστηκε 116.000 Ευρώ δέχεται την εξοντωτική ποινή της επίπληξης! Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι οι απαιτήσεις του Δημοσίου από τις επιχειρήσεις ως προς την τήρηση βιβλίων, υποβολή αναφορών είναι τόσο αυστηρές και πολύπλοκες που δεν νομίζω ότι υπάρχει ούτε ένας δημόσιος οργανισμός που θα μπορούσε πραγματικά να συμμορφωθεί σε αντίστοιχο πλαίσιο υποχρεώσεων. Είναι προφανές ότι η εκκαθάριση της κόπρου του Δημοσίου είναι ένας  σύγχρονος Ηράκλειος άθλος ο οποίος προϋποθέτει κατ’ αρχήν την κατάργηση της μονιμότητας και κατά δεύτερον την ανάθεση της εποπτείας, ελέγχου και, κατά περίπτωση, της διαχείρισης σε έμπιστους τρίτους. Διότι όσο οι αιματηρές περικοπές των εισοδημάτων καταλήγουν στις τσέπες  π.χ. επιτήδειων του χώρου της Υγείας, αργόμισθων του Δημοσίου η τα golden boys του ΟΣΕ & του ΗΣΑΠ χαϊρι δεν θα ιδούμε.

Τα μέτρα ασφαλείας είναι για το hoi polloi μόνον

Το άνανδρο, τυφλό τρομοκρατικό χτύπημα στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ανέδειξε για μια ακόμη φορά την κατά κανόνα πλημμελή εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας στη χώρα μας. Και μου θύμισε δύο περιστατικά. Στο πρώτο, πριν από μια δεκαετία περίπου, ταξίδευα αεροπορικώς για την Κρήτη. Επιβιβάστηκα κανονικά στο αεροπλάνο το οποίο όμως δεν απογειωνόταν χωρίς να μας εξηγεί κανείς τον λόγο της καθυστέρησης. Μετά από μια ώρα εμφανίσθηκε ο κος Τσοβόλας που δεν επιβιβαζόταν γιατί ηρνείτο να υποβληθεί στον προβλεπόμενο για το σύνολο των επιβατών έλεγχο ασφαλείας. Προφανώς ο συνώνυμος του «δώστα όλα», αν και διακεκριμένος νομικός, θεωρούσε εαυτόν υπεράνω ελέγχου. Μάλιστα όταν τελικώς επιβιβάστηκε αποπειράθηκε να μας παράσχει εξηγήσεις αλλά το «Κάτσε κάτω [διαγράφονται δύο λέξεις] να φύγουμε»,  τον συνέτισε και τελικώς απογειωθήκαμε μετά από μία ώρα άσκοπης ταλαιπωρίας. Στο δεύτερο περιστατικό, ταξίδευα από την Αθήνα στην Θεσσαλονίκη. Στο λεωφορείο επιβιβάστηκε ο τότε Υφυπουργός κος Ιωαννίδης συνοδευόμενος από παρατρεχάμενο ο οποίος κουβαλούσε ένα τεράστιο καλάθι με ποτά. Όταν επιβιβαστήκαμε ρώτησα ευγενικά την αεροσυνοδό εάν σκοπεύει να αφήσει τον κύριο να επιβιβαστεί με όλες αυτές τις φιάλες κατά παράβαση του σχετικού κανονισμού. Η ορντινάντζα μου αντέτεινε με αυστηρό ύφος ότι «μα πρόκειται για το καλάθι του Υπουργού» χωρίς να διευκρινίζει για ποιόν Υπουργό αφού στο αεροπλάνο βρισκόταν και ο αρμόδιος, τότε, για τις μεταφορές κος Μιχάλης Λιάπης ο οποίος όμως έδινε την εντύπωση ότι βρισκόταν ήδη στα 30.000 πόδια. Όταν επεσήμανα ότι ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν διαχωρίζει τα Υπουργικά υγρά από αυτά των κοινών θνητών μου εξήγησε ότι πρόκειται για σπιτικό τσίπουρο.  Επειδή είχαμε διολισθήσει στη σφαίρα του σουρεαλισμού γνωστοποίησα στον κυβερνήτη την άρνησή μου να πετάξω με το «σπιτικό τσίπουρο» στην καμπίνα. Οπότε και παρενέβη με σημαντική καθυστέρηση ο κος Ιωαννίδης, ο οποίος εμφανώς δεν συμμεριζόταν την άποψή μου ότι τα καλάθια των Υπουργών δεν εξαιρούνται του κανονισμού, και έδωσε εντολή να παραμείνει το πεσκέσι στη Θεσσαλονίκη. Είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για μέτρα ασφαλείας όταν πρώτοι οι πολιτικοί θεωρούν την περιφρόνηση αυτών επιβεβλημένη για λόγους status. Κάτι που δεν μπορεί να διορθωθεί ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα, ακόμη και από έναν κατά τεκμήριο ικανό και αποτελεσματικό Υπουργό όπως ο κος Χρυσοχοϊδης.

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση α λα Γκρέκα

Η σημερινή κυβέρνηση έθεσε, τόσο προεκλογικά όσο και –θεωρητικώς- μετεκλογικά την αξιοποίηση του διαδικτύου και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ως βασικό – στρατηγικό εργαλείο. Δεν αντελήφθη όμως απόλυτα τη διαφορά του στόχου από το μέσο (αυτό που οι Παλαιοπασοκίτες θα έλεγαν “το μυστρί δεν κάνει τον μάστορα”) με αποτέλεσμα π.χ. το φιάσκο του open gov το οποίο κατέληξε σε πανομοιότυπα αποτελέσματα με το κομματόσκυλο.gov του παρελθόντος με μεγάλη όμως, και καταστροφική, καθυστέρηση. Ομοίως η εμμονή των Πασοκογκουρού στο ανοικτό λογισμικό (καλό είναι, δε λέω, αλλά για άλλη δουλειά είναι το σταυροκατσάβιδο και για άλλη ο κασμάς) οδήγησε σε εντελώς νέα sites για όλες σχεδόν τις βασικές υπηρεσίες & οργανισμούς. Τα sites αυτά δεν “έχτισαν”, όπως γίνεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, στην εμπειρία –καλή η κακή- της υφιστάμενης υποδομής. αλλά σχεδιάστηκαν –ομολογουμένως καλά από πλευράς αισθητικής- εκ του μηδενός με μια μοναδική στον κόσμο καινοτομία: άλλαξαν και διεύθυνση. Έτσι εάν κάποιος επιθυμεί να ενημερωθεί για θέματα που αφορούν στο Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να επισκεφθεί το http://www.mnec.gr/ εάν το θέμα του τοποθετείται χρονικά έως τον Οκτώβριο του 2009 και το http://www.minfin.gr/ για την μετεκλογική περίοδο. (αντιστοίχως το http://www.parliament.gr/ έγινε πλέον http://www.hellenicparliament.gr/) Οι κακόβουλες και κατάπτυστες φήμες ότι το http://www.tonipiame.gr/ έχει δεσμευθεί από το ίδιο Υπουργείο για το επόμενο site ελέγχονται ως αναληθείς και προϊόν των κατάπτυστων χαλκείων της παραπληροφόρησης. Όσοι τώρα εξ ημών σπεύσουν να πουν ότι η αλλαγή της διεύθυνσης (URL) κάθε φορά που εναλάσσονται τα κόμματα στην εξουσία είναι γελοία και τριτοκοσμική είναι απλώς ανενημέρωτοι κατά τη γνωστή ρήση του Γκαίτε «όποιος δεν γνωρίζει χλευάζει». Στην προκειμένη περίπτωση ο πολυπολιτισμικός Γιώργος μεταλαμπάδευσε την προαιώνια Ιαπωνική παράδοση στην σύγχρονη ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Οι προαναφερθέντες αδαείς δεν γνωρίζουν ότι στην Ιαπωνία τα έτη μετρούν από την άνοδο του Αυτοκράτορα στον θρόνο. ΄Ετσι το εθνοσωτήριον έτος 2010 στην Ιαπωνία είναι το Χέϊσέι (το όνομα της τρέχουσας «βασιλείας») 22 αφού έχουν περάσει 22 χρόνια από την ενθρόνιση του Αυτοκράτορα Ακιχίτο. Τι λογικότερο λοιπόν από την αλλαγή των διευθύνσεων όλων των δημόσιων ιστοσελίδων της χώρας επ ευκαιρία της νέας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Βέβαια εδώ εμφιλοχωρεί και η λογική ότι εάν ο πολίτης δεν ταλαιπωρηθεί λίγο να βρεί τη νέα διεύθυνση πως θα καταλάβει ότι κάτι άλλαξε? Διότι αυτό που δεν άλλαξε είναι ο Υπουργο (ή Προεδρο) κεντρικός σχεδιασμός των ιστοσελίδων. Αν και το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία (παρατηρείται κατά κόρον στην Υποσαχάρια Αφρική και στο σύνολο σχεδόν των απολυταρχικών καθεστώτων) παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον. Ακόμη και επί γαλάζιας διακυβέρνησης τα Υπουργικά sites σχεδιάζονταν σαν επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργού το πρόγραμμα, οι δηλώσεις και οι φωτογραφίες του οποίου (η της οποίας) κυριαρχούν στην πρώτη σελίδα. Αυτή η πρακτική είναι σημαντική διότι π.χ ο επιτηδευματίας που θα επισκεφθεί το site του ΥΠ.ΟΙΚ. αναζητώντας μια σημαντική γι’ αυτόν φορολογική πληροφορία θα είναι σε θέση να γνωρίζει το πρόγραμμα του Υπουργού προς μιας εβδομάδος το οποίο εμφανίζεται με την ένδειξη «το αυριανό πρόγραμμα του Υπουργού». Και πάλι όσοι σπεύσουν να στηλιτεύσουν το φαινόμενο ως ανοργανωσιά και ανικανότητα ας λάβουν υπ’όψιν την ανάγκη να παραπλανούνται οι επίδοξοι τρομοκράτες που ενδεχομένως θα επισκεφθούν το http://www.minfin.gr/ . Σε ότι αφορά τώρα τα δύο προφανή, απλά και ιδιαίτερα σημαντικά βήματα “e-gov” ήτοι την δωρεάν πρόσβαση στα ΦΕΚ του Εθνικού Τυπογραφείου και η δημοσίευση των ισολογισμών στο διαδίκτυο (π.χ. στην σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου) αυτά δεν έχουν γίνει. Θα γίνουν αμέσως μόλις επιστρέψει ο George από το Ουλάν Μπατόρ.

Χρειάζεται επειγόντως "θεσμική εκτροπή"

Το ελληνικό εργασιακό πλαίσιο έχει κατ’ εμέ ξεπεράσει προ πολλού τη γραμμή της καλώς εννοουμένης προστασίας των εργαζομένων. Όπως και στην περίπτωση μιας υπερπροστατευτικής μητέρας που κατά κανόνα αναθρέφει προβληματικά παιδιά, έτσι η υπερβολή στο εργασιακό δημιουργεί αγκυλώσεις οι οποίες περιορίζουν σημαντικά τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει πλούτο. Αν και η διανομή του πλούτου είναι άλλο, μέγα, ζήτημα ουδείς εχέφρων αρνείται ότι πριν αυτός μοιρασθεί πρέπει κατ’ αρχήν να παραχθεί. Ταυτόχρονα η υπερπροστασία δημιουργεί τεράστιες στρεβλώσεις με κυριότερες την ανεργία των νέων και των γυναικών αλλά και την πολύ μεγάλη δυσκολία επαναπρόσληψης ανέργων μέσης και μεγάλης ηλικίας. Μ’άλλα λόγια το παρόν εργασιακό πλαίσιο λειτουργεί όπως και ο ψηλός φράκτης και τα συστήματα ασφαλείας σε μια πολυτελή βίλα: Προστατεύει τους ενοίκους αλλά καθιστά πολύ δύσκολη την πρόσβαση σε όσους βρίσκονται έξω από τα τείχη. Τώρα δε που λόγω της ύφεσης όλο και περισσότεροι ένοικοι βρίσκονται –και θα βρεθούν- στο δρόμο, το σύστημα γίνεται ακόμη πιο άδικο.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ουδείς αναφέρθηκε στην κατάφωρη αδικία που υφίσταται στις αποζημιώσεις των ημερομισθίων σε σχέση με αυτές των μισθωτών. Σήμερα ένας απολυόμενος ημερομίσθιος δικαιούται το 25% της αποζημίωσης ενός υπαλλήλου! Ένα απαράδεκτο καθεστώς την κατάργηση του οποίου ζήτησε η «τρόϊκα» με αποτέλεσμα στο μνημόνιο να προβλέπεται σαφώς η εξίσωση των αποζημιώσεων των δύο κατηγοριών εργαζομένων. Μόνο απορία προκαλεί το γεγονός ότι οι προβλέψεις του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος δεν αναφέρουν τίποτε για τους ημερομισθίους ενώ διατηρούν σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα τις αποζημιώσεις των μισθωτών. Επίπεδα που οδηγούν σε ομηρία, κυρίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες να τις καταβάλλουν. Στις περιπτώσεις αυτές η παραγωγικότητα πλήτετται καίρια από την αδυναμία απόλυσης σε συνδυασμό με την, άσχετη με την πραγματική αξία που παράγει ο εργαζόμενος, συνεχή και πέραν της ετήσιας, αύξηση του μισθού του (λόγω τριετιών, προϋπηρεσίας, δεκαετίας στον ίδιο εργοδότη κλπ). Έτσι ένας νέος οδηγός π.χ. του Μετρό μπορεί να εισπράττει ακόμη και τη μισή αμοιβή από ότι ένας μεσήλικας του ΗΣΑΠ , ο οποίος όμως παράγει ακριβώς το ίδιο έργο. Αν και αμφισβητώ στον κύριο Δασκαλόπουλο, ο οποίος δεν είναι πλέον εργοδότης ο ίδιος, το δικαίωμα να παίρνει θέση στα εργασιακά, το μόνο σημείο στο οποίο συμφωνώ μαζί του είναι στο να μην μειωθεί ο βασικός μισθός για τους νεοεισερχομένους. Κάτι τέτοιο θα προσθέσει μια ακόμη αδικία και στρέβλωση στο σύστημα. Το πρόβλημα δεν είναι στον βασικό μισθό αλλά στον κεντρικό καθορισμό όλων των μισθών πέραν αυτού βάσει άσχετων με την παραγωγικότητα παραμέτρων όπως π.χ. οι τριετίες, τα έτη παραμονής στον ίδιο εργοδότη κλπ. Η σημερινή απόλυτη αναντιστοιχία παραγωγικότητας-αμοιβής στον ιδιωτικό τομέα (και ακόμη μεγαλύτερη στον Δημόσιο) στραγγαλίζει την οικονομία και κυρίως συνθλίβει τους νέους. Ταυτόχρονα οι υπέρογκες αποζημιώσεις (στο νέο μας πρότυπο, την πράσινη Δανία, οι υπάλληλοι δικαιούνται αποζημίωση μόνο όταν συμπληρώσουν 12 χρόνια υπηρεσίας ενώ στην Γερμανία δεν προβλέπεται αποζημίωση αλλά ελέγχεται από τις αρχές η σκοπιμότητα της απόλυσης) και η απαγόρευση μαζικών απολύσεων (στις ανεπτυγμένες χώρες επιτρέπονται εάν η εταιρεία αποδείξει στα αρμόδια θεσμικά όργανα ότι δεν έχει άλλη επιλογή) οδηγούν στο θάνατο εταιρείες οι οποίες θα ήταν βιώσιμες μετά από αναδιάρθρωση. Και ακόμη περισσότερους στην ανεργία. Εάν κάτι είναι «εργασιακός μεσαίωνας» είναι το σημερινό στρεβλό, αντικοινωνικό και εγγενώς άδικο θεσμικό πλαίσιο. Γεγονός που πρώτη η «αποικιοκρατική, στυγνή, αιμοδιψής, αντιλαϊκή & αντεργατική» τρόικα επισήμανε απαιτώντας την εξίσωση των αποζημιώσεων εργατών & υπαλλήλων. Γενικότερα είναι ευκαιρία να εκσυγχρονισθεί συνολικά το εργατικό δίκαιο αναζητώντας καλές πρακτικές από το εξωτερικό. Ενδιαφέρον είναι το παράδειγμα της Αυστρίας όπου οι αποζημιώσεις καταβάλλονται από ειδικό ταμείο στο οποίο συνεισφέρουν όλοι οι εργοδότες. Ο κος Τσίπρας μίλησε περί θεσμικής εκτροπής χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι, χωρίς να έχει γίνει ακόμη, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα.

Απολύσεις

Το μνημόνιο που υπογράψαμε με την ΕΕ/ΔΝΤ/ΕΚΤ προβλέπει σαφώς την εξίσωση των αποζημιώσεων μισθωτών και ημερομισθίων. Με το υφιστάμενο καθεστώς, υπάλληλος με 27 χρόνια εργασίας στον ίδιο εργοδότη δικαιούται , σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης, 24 μήνες αποζημίωση ενώ ο αντίστοιχος ημερομίσθιος 156 ημερομίσθια, λιγότερο δηλαδή από πέντε μήνες! Προκαλεί έκπληξη ότι ουδέν περί αυτού αναφέρει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Εργασίας. Την σημαντική αυτή παράλειψη (?) δεν σχολίασε η Αλέκα, μιλώντας περί «μεσαίωνα» (sic), ο Τσίπρας μιλώντας περί «θεσμικής εκτροπής» (sic) και ο Καρατζαφέρης μιλώντας περί «μπαράζ απολύσεων». Να υποθέσω ότι και οι τρεις αυτοί γίναντες του πνεύματος και της πολιτικής θεωρούν τον υφιστάμενο διαχωρισμό υπαλλήλων-εργατών δίκαιο? Τα κανάλια τώρα μίλησαν για μείωση κατά 50% του κόστους των απολύσεων παραβλέποντας το γεγονός ότι όταν π.χ. ο εργοδότης προειδοποιεί 4 μήνες πριν καταβάλει κανονικά μισθούς (και αναλογία αδείας & δώρων άρα στην συγκεκριμένη περίπτωση σχεδόν πέντε μισθούς) κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την καταγγελία της σύμβασης. Έτσι ακόμη και στην ακραία περίπτωση των 24 μηνών αποζημίωσης αυτοί γίνονται στην πραγματικότητα 17, δηλαδή μείωση 29%! Ούτε βέβαια τα κανάλια έκαναν λόγο για τον διαχωρισμό εργατών-υπαλλήλων. Ταυτόχρονα το προεδρικό διάταγμα καθιστά αδύνατη την απόλυση μισθωτού άνω των 60 ετών αφού –εάν υπογραφεί- ο εργοδότης θα υποχρεούται να καταβάλλει το 80% των εισοφορών του απολυμένου μέχρι την συνταξιοδότησή του , χωρίς αντίστοιχα να γίνεται καμία αναφορά στους ημερομίσθιους, επεκτείνοντας δηλαδή τον κατάπτυστο αυτόν ρατσισμό που ορθότατα η «τρόϊκα» απαίτησε να σταματήσει. Φοβάμαι ότι τόσο ο αρμόδιος Υπουργός (στην ΑΣΟΕΕ λέγαμε «έχασα τον Κνίτη μου – παρακαλώ όποιος τον βρει να επιστρέψει την γλάστρα»), οι αρχηγοί των κομμάτων όσο και οι αχαρακτήριστοι δημοσιογράφοι ζουν σε μια παράλληλη κβαντική πραγματικότητα. Έτσι το καλύτερο πράγμα που συνέβη τα τελευταία 100 χρόνια στην Ελλάδα είναι η έλευση της «τρόϊκας». Σε ότι αφορά τώρα την μετατροπή της Ελλάδος σε «πειραματόζωο» ας μην ξεχνάμε ότι βαριά άρρωστοι διαγκωνίζονται προκειμένου να συμμετάσχουν σε κλινικές μελέτες πειραματικών θεραπειών. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και οι κ.κ. Τσίπρας, Καρατζαφέρης και κυρά Αλέκα αν και φοβούμε ότι η εγκεφαλική τους βλάβη δεν αντιμετωπίζεται ούτε με πειραματικά πρωτόκολλα.

Τα κελιά του Excel

Το μνημόνιο ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ με την Λαϊκή Δημοκρατία του Γιουνανιστάν (Hellas) περιλαμβάνει αρκετούς πίνακες οι οποίοι προφανώς αντιγράφηκαν από κάποιο φύλλο εργασίας του δημοφιλούς Excel. Κάθε κελί περιέχει αναμενόμενα πρόσθετα έσοδα από διάφορους έμμεσους και άμεσους φόρους, έκτακτους φόρους κ.λ.π. τα οποία αθροίζονται, μαζί με τις περικοπές εξόδων, σε ένα ετήσιο προσδοκώμενο ποσό. Σε αντίθεση όμως με το Excel, τα κελιά του οποίου είναι αυτοτελή, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες δεν διαθέτουν άλλο ταμείο ή πορτοφόλι για πληρωμές καυσίμων, άλλο για πληρωμές τσιγάρων, άλλο για πληρωμές Φ.Π.Α, άλλο για πληρωμές φόρου εισοδήματος, άλλο για έκτακτη εφάπαξ (sic) εισφορά κ.λ.π. Η τσέπη κάθε πολίτη και το ταμείο μιας επιχείρησης είναι ενιαία με συγκεκριμένο ύψος, κάθε στιγμή, διαθεσίμων. Ύψος το οποίο έχει ήδη περιορισθεί σημαντικά στους δημοσίους υπαλλήλους και στους συνταξιούχους λόγω των περικοπών, στους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα λόγω των απολύσεων και στις επιχειρήσεις λόγω της βαθύτατης ύφεσης και του περιορισμού των τραπεζικών πιστοδοτήσεων. Είναι λοιπόν απορίας άξιον πως τόσα λαμπρά μυαλά από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ αλλά και την ημεδαπήν δεν αποπειράθηκαν να αποτυπώσουν την επίπτωση κάθε «κελιού» του Excel στα διπλανά του. Αλλά και την επίπτωση όλων των, μη στοχευόμενων, περικοπών στα κελιά των εσόδων από φόρους. Ακόμη και ένας πρωτοετής φοιτητής γνωρίζει για την ελαστικότητα ζήτησης εξ αιτίας της οποίας καμία αύξηση φόρου δεν λειτουργεί γραμμικά. Αντίθετα και εδώ λειτουργεί ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης αφού π.χ. φόρος 5.000% στα καύσιμα θα οδηγήσει σε μηδενισμό του σε απόλυτα μεγέθη. Σήμερα έχει εκ των πραγμάτων εξαντληθεί η φοροδοτική ικανότητα της οικονομίας και μάλιστα βαίνει μειούμενη συνεπεία της βαθύτατης ύφεσης. Προκειμένου να περιορισθεί η ύφεση το μνημόνιο περιλαμβάνει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις π.χ. στα εργασιακά και στις κλειστές σήμερα αγορές και επαγγέλματα χωρίς τις οποίες το πρόγραμμα σταθερότητας είναι καταδικασμένο σε παταγώδη αποτυχία. Δυστυχώς η υλοποίηση μόνο του μέρους των εισπρακτικών μέτρων και των περικοπών θα μας οδηγήσει, εκτός από την παγίδα χρέους (debt spiral) στην οποία έχουμε περιπέσει, και σε μια βαθύτατη ανατροφοδοτούμενη ύφεση. Το φαύλο, τοξικό, συντεχνιακό κράτος αντιδρώντας στις μεταρρυθμίσεις σκοτώνει τα υγιή κύτταρα στα οποία στηρίζουμε, τις αμυδρές πλέον, ελπίδες εξόδου από το κρίση.

Εξελίξεις στην αυτοματοποίηση και στην γεωγραφική κατανομή της παραγωγής ενδυμάτων

Κατά τη δεκαετία του ’80 υπήρξαν ευρύτατες ερευνητικές προσπάθειες με στόχο την πλήρως αυτοματοποιημένη παραγωγή ενδυμάτων, κυρίως στις ΗΠΑ (TC2) και στην Ιαπωνία. Αυτές όμως εγκαταλείφθηκαν τόσο εξ αιτίας ανυπέρβλητων τεχνικών εμποδίων όσο και λόγω της αδυναμίας ανάπτυξης οικονομικά βιώσιμων λύσεων, αφού είχε ήδη αρχίσει η μεταφορά της παραγωγής σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος. Όταν ο ιδρυτής της IAF επισκέφθηκε την Κίνα το 1974 διαπίστωσε με μεγάλη έκπληξη ότι έκοβαν τα ρέλια (λωρίδες υφάσματος για φινίρισμα) στο χέρι παρά το ότι υπήρχαν ρελοκοπτικές μηχανές ήδη από τον 19 αιώνα. Ρώτησε τον υπεύθυνο του εργοστασίου και έλαβε την αφοπλιστική απάντηση «η κοπελίτσα [που κόβει στο χέρι] είναι φθηνότερη [από τη μηχανή]». Πέρα όμως από το γεγονός ότι τα πολύ φθηνά μεροκάματα στις αναπτυσσόμενες χώρες καθιστούσαν εξαιρετικά δυσχερή την οικονομικά ελκυστική αυτοματοποίηση της παραγωγής ενδυμάτων, υπήρχαν και σοβαρότατα τεχνικά εμπόδια τα οποία οδήγησαν στην πλήρη εγκατάλειψη των φιλόδοξων ερευνητικών προγραμμάτων της δεκαετίας του ’80. Αυτά είχαν κυρίως σχέση με την φύση του υφάσματος ως υλικό. Σε αντίθεση με τα σταθερών διαστάσεων στερεά υλικά και μέταλλα για τα οποία υπάρχει πληθώρα λύσεων για τον αυτόματο χειρισμό τους (αρπάγες, μαγνήτες κλπ), το ύφασμα είναι εύκαμπτο με ασταθείς διαστάσεις και άρα αδύνατον να αντιμετωπισθεί με τις διαθέσιμες τότε τεχνολογίες χειρισμού. Μια νέα ερευνητική προσπάθεια υπό τον καθηγητή Dickerson στο Georgia Institute of Technology έλυσε δύο σημαντικά προβλήματα που δυσκόλευαν την ανάπτυξη πλήρως αυτοματοποιημένης παραγωγής ενδυμάτων: αυτό του χειρισμού του υλικού και αυτό της σύνδεσης (ραφής) δύο μερών. Στην πρώτη περίπτωση αξιοποίησε διατάξεις που παγώνουν στιγμιαία ύφασμα το οποίο έχει εκ των προτέρων υγρανθεί ελαφρά με αποτέλεσμα να είναι ευχερής ο ακριβής χειρισμός του. Στο δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, αυτό της ραφής-συνένωσης δύο μερών υφάσματος με ασταθείς διαστάσεις η ερευνητική ομάδα ανέπτυξε συστήματα τεχνητής όρασης τα οποία μετρούν τα νήματα του κάθε υφάσματος και τοποθετούν την κάθε βελονιά μετά από συγκεκριμένο αριθμό νημάτων. Είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται πραγματική πρόοδος στην αυτοματοποίηση της παραγωγής ενδυμάτων αν και η ανάπτυξη ενός λειτουργικού συστήματος μάλλον απέχει αρκετές δεκαετίες. Ακόμη δε και όταν αναπτυχθεί είναι αμφίβολο εάν θα είναι οικονομικά βιώσιμο. Σήμερα ο μηνιαίος μισθός εργάτριας ραφής στην Κίνα κυμαίνεται περί τα 150 ευρώ τουλάχιστον 15 φορές δηλαδή χαμηλότερα, σε όρους ωριαίου κόστους, από μια μέση Ελληνίδα γαζώτρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο μισθών, κυρίως στις χώρες της Ασίας, κατά τη διετία 2008-2009 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από αυτήν που δικαιολογεί η μείωση της ζήτησης διεθνώς. Μια πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) εκτιμά ότι χάθηκαν 11-15 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον κλάδο κυρίως εξ αιτίας της κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας κατά τα έτη 2008-9. Οι μεγαλύτερες απώλειες αναφέρθηκαν στην Κίνα με 10 περίπου εκατομμύρια θέσεις, ακολουθούμενη από την Ινδία (500,000 βάσει των επισήμων στατιστικών, 1.000.000 βάσει των εκτιμήσεων των κλαδικών συνδέσμων), Πακιστάν, Ινδονησία και Μεξικό. Σύμφωνα με τη μελέτη «ο ρυθμός των απολύσεων και του κλεισίματος των εργοστασίων δεν μπορεί να εξηγηθεί από την μείωση της εξαγωγικής ζήτησης.» και συνεχίζει «η συγκέντρωση των εφοδιαστικών αλυσίδων καθιστά δύσκολο στους μικρούς κατασκευαστές να επιβιώσουν στην διεθνή αγορά». Οι μεγάλες αλυσίδες λιανικής και brands της κατηγορίας “fast fashion” αναζητούν όλο και περισσότερο προμηθευτές που μπορούν να αναλάβουν την προμήθεια των απαραίτητων πρώτων υλών, να συντονίσουν τα logistics και να λειτουργούν σε πολλές χώρες ώστε να εξασφαλίζουν τους συντομότερους δυνατούς χρόνους παράδοσης. Οι μεγάλοι αγοραστές, συνεργάζονται πλέον, αντί με πολλούς μικρούς και μεσαίους παραγωγούς, με «στρατηγικούς προμηθευτές» δηλαδή μεγάλα κατασκευαστικά γκρουπ ή αντιπροσώπους, οι οποίοι μπορούν να διαχειριστούν την παραγωγή σε μεγάλο αριθμό εργοστασίων με εκτεταμένη γεωγραφική διασπορά, προσφέροντας υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Με βάση αυτές τις εξελίξεις στην διεθνή κατανομή της παραγωγής ενδυμάτων αλλά και το γεγονός ότι θα χρειαστούν δεκαετίες πριν δούμε τεχνολογίες αυτοματοποίησης ικανές να αντισταθμίσουν το υψηλότατο εργατικό κόστος, είναι ουτοπία να ομιλούμε για κοπή-ραφή ενδυμάτων στην Ελλάδα, πλην ελαχίστων εξειδικευμένων περιπτώσεων π.χ. ρούχων κατά παραγγελία . Αντίθετα οι Ελληνικές εταιρείες του κλάδου, οι οποίες έχουν σε μεγάλο βαθμό μεταλλαχθεί σε οιονεί παροχής υπηρεσιών, έχουν μέλλον επεκτείνοντας τα δίκτυα διανομής τους και επενδύοντας στο design και στην ανάπτυξη & ενίσχυση των brands.

Θάνατος δια χιλίων τομών (凌遲)

Ένα από τα φρικτότερα κινεζικά βασανιστήρια που εφαρμοζόταν στην Αυτοκρατορική Κίνα από το 900μΧ έως το 1905 οπότε και κατηργήθη, στηρίζεται στην αργή εκτέλεση τομών στο σώμα και σταδιακή αφαίρεση ιστού. Καμία από αυτές δεν είναι από μόνη της θανατηφόρα αλλά αθροιστικά σκοτώνουν από αιμορραγία, εάν η καρδιά αντέξει το στρες του τρομακτικού πόνου. Το πρόγραμμα της τρόικας ΔΝΤ, ΕΚΤ & ΕΕ μοιάζει με μια σύγχρονη μορφή του βασανιστηρίου αυτού. Έτσι οι επιχειρήσεις, το κύτταρο δηλαδή της οικονομίας, βρίσκονται αντιμέτωπες –σε μια περίοδο που ήταν έτσι και αλλιώς εξόχως δύσκολη- με αύξηση του ΦΠΑ κατά 4% την οποία δύσκολα μπορούν να μετακυλήσουν στις τιμές, με έκτακτη εισφορά επί των κερδών τους, τα οποία με περισσή πονηρία περιλαμβάνουν και την χρήση 2008, με βίαια μείωση της αγοραστικής δύναμης, με αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης από (τις πρακτικά πτωχές) Τράπεζες, με υψηλότατο ΕΤΑΚ (ή ΦΜΑΠ – in which we call a tax will still have to pay it if called by any other name) αλλά και με πολλές μικρότερες τομές που αθροιστικά έχει θεσμοθετήσει συν τω χρόνο το φαύλο συντεχνιακό σύστημα. Έτσι οι εταιρείες πληρώνουν, μέσω της ΔΕΗ, για την ΕΡΤ και προσφάτως για τους υπεράριθμους και ανεπρόκοπους τελωνειακούς. Πληρώνουν ορκωτούς λογιστές ή ελεγκτές μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου οι οποίοι δεν κάνουν απολύτως τίποτε. Πληρώνουν να δημοσιεύσουν τον ισολογισμό τους (στην εποχή του διαδικτύου) σε εφημερίδες παράγοντας χιλιάδες τόνους σκουπιδιών και επιβαρύνοντας άνευ λόγου το περιβάλλον. Πληρώνουν για τη δημοσίευση του ισολογισμού τους στο ΦΕΚ ΑΕ & ΕΠΕ, χρήματα τα οποία καταλήγουν στις τσέπες των επίσης αχρήστων –στην εποχή του διαδικτύου- υπαλλήλων του Εθνικού Τυπογραφείου. Πληρώνουν παράβολο στην Διεύθυνση ΑΕ & ΕΠΕ των Νομαρχιών η λειτουργία της οποίας δεν έχει απολύτως καμία σκοπιμότητα παρά μόνο την απασχόληση (αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν make work) επιπλέον χαραμοφάηδων. Πληρώνουν σε επιμελητήρια τα οποία δεν τους παρέχουν καμία χρήσιμη υπηρεσία – αν οι υπηρεσίες τους ήταν πράγματι χρήσιμες δεν θα έπρεπε να φοβούνται την κατάργηση της υποχρεωτικότηταςσυνδρομής। Πληρώνουν δεκάδες πρόστιμα ή και «τυχερά», χωρίς να έχουν επί της ουσίας παρανομήσει, σε επίορκους και διεφθαρμένους εφοριακούς και πάσης φύσεως ελεγκτές। Πληρώνουν υπέρογκα και μη ανταποδοτικά δημοτικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και των τετραγωνικών μέτρων των κλιμακοστασίων. Ταυτόχρονα είναι εγκλωβισμένες σε ένα στρατιωτικού (για να μην πω σταλινικού) τύπου εργασιακό πλαίσιο το οποίο καθορίζει τις αμοιβές (και τις αποζημιώσεις) βάσει αρχαιότητος και όχι βάσει αυτού που πραγματικά προσφέρει στην εταιρεία ένας εργαζόμενος. της Το (ρητορικό) ερώτημα είναι πως θα εισπράξει το κράτος τους φόρους που έχει υπολογίσει εάν σκοτώσει την συντριπτική πλειοψηφία ακόμη και των μέχρι προσφάτως υγειών εταιρειών; Στην Αυτοκρατορική Κίνα εάν το έγκλημα συνεπεία του οποίου είχε καταδικαστεί κάποιος σε λίνγκ τσι (αργό κόψιμο) δεν ήταν ιδιαίτερα σοβαρό ή εάν η οικογένεια είχε χρήματα να λαδώσει τον Δήμιο τότε αυτός έκανε το πρώτο κόψιμο στον λαιμό απαλλάσσοντας το θύμα από ώρες –η και ημέρες- φρικτού πόνου.

Νόμος είναι το δίκιο του επόπτη!

Η “μάστιγα της φοροδιαφυγής” κυριαρχεί, ως πρόβλημα, στην επικαιρότητα με φόντο το, μη διαχειρίσιμο πλέον, δημοσιονομικό χάος στο οποίο περιήλθε η χώρα. Κανείς όμως δεν ασχολείται με το πως ορίζεται η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα. Σε θεωρητικό επίπεδο η έννοια της συμμόρφωσης (compliance) προϋποθέτει την ύπαρξη συγκεκριμένων κανόνων, γνωστών σε όλους και κατά προτίμηση λίγων, απλών και κατανοητών. Στην Ελλάδα, οι κανόνες, ων ουκ έστιν αριθμός, είναι αφάνταστα πολύπλοκοι και αλλάζουν συνεχώς. Αυτό διότι η εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου προσπαθεί αντί να αντιμετωπίσει στη ρίζα το πρόβλημα, το οποίο κατά κύριο λόγο είναι η ανεπάρκεια, διαφθορά & αναποτελεσματικότητα του φορεισπρακτικού μηχανισμού, προσπαθεί, με όλο και περισσότερους νέους κανόνες, να το παρακάμψει. Χαρακτηριστικό είναι το μέτρο των αποδείξεων (και η αποσυρθείσα ανοησία της παρακράτησης του 8% στην παροχή υπηρεσιών) το οποίο μεταφέρει στους πολίτες τη δουλειά και τις ευθύνες των εφοριακών. Ακόμη όμως και εάν κάποια επιχείριση αφιερώσει σημαντικό χρόνο και πόρους προκειμένου να εξασφαλίσει την συμμόρφωσή της με το δαιδαλώδες αυτό πλέγμα φορολογικών υποχρεώσεων, θα βρεθεί αντιμέτωπη με «την κρίση του ελεγκτή». Η Ελλάδα είναι η μόνη ανεπτυγμένη χώρα στην οποία το περιεχόμενο του εγκεφάλου κάθε ελεγκτή και επόπτη αποτελεί πηγή δικαίου. Με απλά λόγια προκειμένου μια επιχείριση να αποφύγει σημαντικούς φόρους και πρόστιμα δεν αρκεί να συμμορφώνεται, στο ακέραιο, με την κείμενη νομοθεσία και τις μυριάδες ερμηνευτικές εγκυκλίους του Υπουργείου Οικονομικών. Απαιτεί και πρόσβαση στις αβυσσαλέες εγκεφαλικές λειτουργίες του αρμοδίου ελεγκτή και του επόπτη του προκειμένου να προβλέψει την μελλοντική τους «κρίση». Στην πραγματικότητα κανείς ελεγκτής, επόπτης ή έφορος δεν ελέγχθηκε ποτέ γιατί επέβαλε φόρους και πρόστιμα παράνομα & αυθαίρετα. Αντιθέτως η απύθμενη ανοησία της στοχοθεσίας σπρώχνει το σύστημα στην αυθαιρεσία προκειμένου «να πιαστούν τα νούμερα». Η παράνομη συμπεριφορά επιχειρήσεων και πολιτών είναι κατανοητή δεδομένου ότι μεταξύ των εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσων & των εκατομμυρίων πολιτών είναι στατιστικώς βέβαιο ότι θα υπάρχουν και αυτοί που οι Αγγλοσάξωνες αποκαλούν σάπια μήλα (rotten apples). Η λειτουργία όμως του κράτους με όρους παπατζή της οδού Αθηνάς είναι απολύτως ανεπίτρεπτη.

Υπάρχει τελικά μονιμότητα (με την καλή έννοια) στο Δημόσιο;

Η μονιμότητα θεσπίστηκε σε άλλες, πολύ διαφορετικές εποχές, για να εξασφαλίσει την διοικητική συνέχεια προστατεύοντας τους δημόσιους υπηρέτες από την, για κομματικούς λόγους, απόλυση. Παρά το γεγονός ότι η μονιμότητα εφαρμόστηκε διασταλτικά και επεκτάθηκε, πέραν κάθε λογικής, στο σύνολο του «ευρύτερου» δημοσίου τομέα μάλλον δεν εξασφάλισε τη συνέχεια της διοίκησης κατά την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία. Προφανώς κάθε υπουργείο τηρεί τα –ελάχιστα- προβλεπόμενα υπηρεσιακά αρχεία ενώ διατηρεί, τυπικά τουλάχιστον, τους εργαζόμενους σε αυτό οι οποίοι, μόνιμοι όντες, εξακολουθούν να μισθοδοτούνται ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα διοικεί. Δεδομένου όμως ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και οι υπουργοί δεν στηρίζονται στην ιεραρχία αλλά σε στρατιές «ειδικών συμβούλων» και στους γενικούς γραμματείς (οι οποίοι, σε αντίθεση με τους Γενικούς Διευθυντές στο παρελθόν, αλλάζουν μαζί με την κυβέρνηση) κάθε εναλλαγή κόμματος στην εξουσία συνοδεύεται από την διακοπή κάθε διοικητικής συνέχειας και την εγκατάλειψη συλλήβδην όλων των πολιτικών. Σε κάθε αλλαγή εξαφανίζονται όλα τα κρίσιμα αρχεία, σκληροί δίσκοι υπολογιστών κλπ τα οποία περιέχουν πολυτιμότατες πληροφορίες σχετικά οι οποίες δεν περιλαμβάνονται, εκ των πραγμάτων, στα υπηρεσιακά αρχεία. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση π.χ. με τις ΗΠΑ όπου υπάρχει θεσμική πρόβλεψη για την παράδοση-παραλαβή της Προεδρίας, στην Ελλάδα κάθε «ειδικός σύμβουλος», όσο καλοπροαίρετος, εργατικός, ευφυής και εάν είναι και όσο κέφι για δουλειά και εάν έχει, καταλήγει, σαν τον μαθητευόμενο μάγο του Ντικά, να μαθαίνει την «αλφαβήτα» από την αρχή. Έτσι δεν αξιοποιούνται οι επιτυχημένες πολιτικές του παρελθόντος και χάνεται πολύτιμος χρόνος έως ότου η νέα ομάδα ξαναανακαλύψει τον τροχό. Έτσι, παρά την συνταγματική κατοχύρωση της μονιμότητας αυτή δεν επιτυγχάνει τον βασικό της στόχο δηλαδή τη συνέχεια και την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Στην πραγματικότητα προκαλεί τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα αφού στοιβάζει υπεράριθμους «βολεμένους» δημοσίους υπαλλήλους το μισθολογικό κόστος των οποίων έχει οδηγήσει πρακτικά τη χώρα στην πτώχευση.

Περί κεκτημένων

Η έννοια της “κατάκτησης” είτε πρόκειται για ερωτική, αθλητική, οικονομική, θεσμική, κορυφών ή εδαφών κατά κανόνα γεννά στον κατακτητή και στο περιβάλλον του ιδιαίτερα θετικά συναισθήματα. Από την –κατ’αρχήν θετική- έννοια της κατάκτησης διαφοροποιείται η έννοια του “κεκτημένου”. Ένας αθλητής που κατακτά ένα ρεκόρ το διατηρεί ως «κεκτημένο» έως ότου ένας άλλος, νεότερος και καλύτερος, θα το σπάσει. Στην περίπτωση της κατάκτησης εδαφών η ιστορία έχει δείξει ότι η διατήρησή τους είναι δύσκολη υπόθεση γεγονός που ισχύει, με φωτεινές εξαιρέσεις βεβαίως, και στις ερωτικές κατακτήσεις. Δεν υπάρχει όμως πιό ρευστή κατάκτηση από την οικονομική δεδομένου ότι το οικονομικό, επιχειρηματικό, τεχνολογικό περιβάλλον εξελίσσεται με αποτέλεσμα π.χ. η επιτυχημένη επιχειρηματική ιδέα του σήμερα να είναι ο μεγάλος χαμένος του αύριο (και σπανιότερα τανάπαλιν). Για το λόγο αυτό στις οικονομίες με υψηλή ανταγωνιστικότητα κάθε οικονομική «κατάκτηση» συνδέεται άρρηκτα με την πραγματική απόδοση κάθε επιχείρισης ή εργαζομένου. Έτσι η «κατάκτηση» του εργαζόμενου εξαρτάται από τις «κατακτήσεις» της εταιρείας στην οποία εργάζεται, την ανάπτυξή της, τα κέρδη της και γενικότερα την ικανότητά της να παράγει πλούτο. Πλούτος ο οποίος στη συνέχεια χρηματοδοτεί την «κατάκτηση» των εργαζομένων που μόχθησαν για την παραγωγή του. Στην Ελλάδα τόσο στον ιδιωτικό τομέα, αλλά κυρίως στο Δημόσιο, η κατάκτηση δεν συνδέεται ούτε κατ’ ελάχιστον με την συνεισφορά κάθε εργαζόμενου στην παραγωγή πλούτου. Αντιθέτως λόγω των κομματικών στρεβλώσεων, ομάδες πίεσης, οι οποίες κατά κανόνα δεν συνεισφέρουν ιδιαίτερα στην κοινωνία, έχουν «κατακτήσει» υπέρογκα προνόμια εις βάρος πρακτικά των υπολοίπων. Προνόμια τα οποία ακόμη και η εξοντωτική φορολόγηση των πραγματικά εργαζομένων δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει με αποτέλεσμα να καταφεύγουμε σε δανεικά. Φθάνοντας στο σημείο να μην μας δανείζουν πλέον. Πρέπει επιτέλους, όπως κάθε αθλητής, να αντιληφθούμε –κυρίως στο δημόσιο- ότι η κατάκτηση δεν εξασφαλίζει επ ‘αόριστον τα «κεκτημένα» αλλά γι’ αυτά πρέπει να κοπιάζουμε καθημερινά. Ώστε να αποτελούν πραγματικές κατακτήσεις και όχι ληστεία εις βάρος των συνανθρώπων μας και της κοινωνίας.

Η ένδυση έχει μέλλον

Τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε οριακά διαχειρίσιμη –ορισμένοι θα έλεγαν ακόμη και μη διαχειρίσιμη- κατάσταση η οποία επιβάλλει εξαιρετικά προσεκτική κατανομή των πολύ περιορισμένων πόρων. Για τον λόγο αυτό προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι συζητείται η περαιτέρω στήριξη κλωστοϋφαντουργικού ομίλου ο οποίος έχει πρακτικά παύσει τις εργασίες του χωρίς ταυτόχρονα να υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα βιώσιμης επαναλειτουργίας του. Η προηγούμενη κυβέρνηση του παρείχε εγγυήσεις για πιστώσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, το μόνο αποτέλεσμα των οποίων θα είναι η ισόποση αύξηση του ήδη ανεξέλεγκτου δημοσίου χρέους μόλις αυτές καταπέσουν. Επίσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελέγχει την νομιμότητα των ανωτέρω ενεργειών στα πλαίσια των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων με ορατό τον κίνδυνο να κριθεί ότι παραβαίνουν το κοινοτικό δίκαιο. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει στην επιβολή προστίμου αφού υπό τις παρούσες συνθήκες είναι ανέφικτη η ανάκτηση των ποσών.

Η πλήρως απελευθερωμένη διεθνής αγορά κλωστοϋφαντουργικών σε συνδυασμό με το ιδιαίτερα υψηλό κόστος παραγωγής στη χώρα μας, καθιστούν μη βιώσιμη την ελληνική παραγωγή έστω με ορισμένες, μη ποσοτικά σημαντικές, εξαιρέσεις. Η προστιθέμενη αξία στα είδη κλωστοϋφαντουργίας-ένδυσης δεν προκύπτει πλέον από την παραγωγή καθαυτή αλλά από το design, την ανάπτυξη ισχυρών brands, αποτελεσματικών δικτύων διανομής και από τον πλήρη ολοκλήρωση και αξιοποίηση της πληροφορίας σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η παραγωγή αντιμετωπίζεται ως πόρος (resource) τον οποίο κάθε εταιρεία προμηθεύεται από τους υπεργολάβους που κρίνει ότι προσφέρουν την καλύτερη σχέση ποιότητας τιμής με περισσότερες από τις μισές παραγγελίες να κατευθύνονται στην Ασία. Το πεδίο του ανταγωνισμού έχει εδώ και δεκαετίες μεταφερθεί από το μέτωπο της ποιότητας σε αυτό του design, του brand equity και της διανομής. Στο μέλλον αναμένεται να παίξει ρόλο η περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα μιας εταιρείας, χωρίς όμως προς το παρόν να είναι διατεθειμένος ο καταναλωτής να πληρώσει το κόστος που προκύπτει.

Η ελληνική βιομηχανία ένδυσης έχει σε σημαντικό βαθμό προσαρμοστεί στις εξελίξεις αναπτύσσοντας τον προϊoντικό της σχεδιασμό, χτίζοντας δίκτυα διανομής κ.λ.π. Για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις χρειάζεται συστηματική δουλειά για την ενίσχυση του design, την βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης των στελεχών, την ανάπτυξη της λεγόμενης μη τεχνολογικής καινοτομίας και την στροφή προς τις διεθνείς αγορές. Οι σημερινές ωστόσο αγκυλώσεις της διοίκησης, υπό την πίεση του περίφημου πολιτικού κόστους, κατευθύνουν, πόρους σε καταδικασμένες εκ των πραγμάτων επιχειρήσεις. Πόροι οι οποίοι, όπως και στην περίπτωση του προγράμματος ΚΕΥΔ στο παρελθόν, θα είχαν ιδιαίτερα θετικές επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα του κλάδου εάν είχαν επενδυθεί σωστά.