Saturday, May 14, 2011

Σύγχρονη ανακύκλωση στο ιστορικό κέντρο

Τις τελευταίες εβδομάδες βλέπει κανείς στο κέντρο όλο και περισσότερους, κυρίως οικονομικούς μετανάστες, να κυκλοφορούν με καρότσια σούπερ μάρκετ συλλέγοντας μεταλλικά αντικείμενα προς ανακύκλωση. Σε όσους παρακολουθούσαν τη σειρά “The Wire” θυμίζουν τον λίαν συμπαθή Bubbles (βλ. φωτό). Μόνο που δεν θα περιμέναμε να το βλέπαμε και στο κέντρο της Αθήνας, αφού ο Babs στο σενάριο δραστηριοποιείτο στο γκέτο των ναρκωτικών της Βαλτιμόρης. H νέα αυτή επιχειρηματική δραστηριότητα ανταγωνίζεται ευθέως τους κατά κανόνα βενζινοκίνητους αθίγγανους και ελπίζω να μην εισέλθουν και αυτοί στο χορό της βίας στο όνομα του market share. Βέβαια μπορεί ότι οι νέου τύπου αυτοί συλλέκτες μετάλλων συχνά να αφαιρούν και χρήσιμα αντικείμενα (όπως π.χ. τα ηλεκτροφόρα καλώδια του ΟΣΕ), δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε την καθοριστική συμβολή τους στη ανακύκλωση και μάλιστα χωρίς καμία ανάμιξη της Birbili.

Wednesday, May 11, 2011

Το κατάντημα του ιστορικού κέντρου

Συμπληρώνω τριάντα σχεδόν χρόνια εργασιακού βίου στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και θλίβομαι καθημερινά από την κατάντια αλλά και τη συνεχιζόμενη απαξίωσή του. Οργίζομαι ταυτόχρονα από τις δηλώσεις των αρμοδίων οι οποίοι μεταθέτουν ξεδιάντροπα τις ευθύνες ο ένας στον άλλον και από τις συσκέψεις επί συσκέψεων, τις πρωτοβουλίες και τα πολυδιαφημισμένα μέτρα.  Το πρόβλημα του ιστορικού κέντρου οφείλεται κυρίως στο ότι είναι ασύμφορο να δραστηριοποιηθεί κανείς επαγγελματικά αλλά και δύσκολο να κατοικήσει σε αυτό, κυρίως εξ αιτίας της εγκληματικότητας αλλά και του σχετικά υψηλού κόστους. Δεν χρειάζεται παρά να διανύσει κανείς εκατό περίπου μέτρα σε οποιονδήποτε δρόμο κάτω από την οδό Αθηνάς για να διαπιστώσει ισάριθμες περιπτώσεις εμπορίας ναρκωτικών, παρανόμων μεταναστών, παραεμπορίου ενώ ενίοτε μπορεί να απολαύσει δωρεάν σκηνές από πολεμική ταινία.  Αυτά δεν τα ¨βλέπει¨ η αστυνομία. Ο αδελφός μου μια φορά είχε ρωτήσει τον επικεφαλής μιας πεζής περιπόλου εάν το σώμα αντλεί τα στελέχη του από την σχολή τυφλών.  Είναι προφανές ότι η Αστυνομία αδυνατεί να εφαρμόσει το νόμο και προσπαθεί να καλύψει το κενό με επικοινωνιακές επιχειρήσεις-σκούπα που έχουν καταντήσει ημερήσιες εκδρομές στη ΓΑΔΑ για την πλειοψηφία των προσαγομένων.   Η ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής και υποδομών σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια της αστυνομίας έχουν καταντήσει το ιστορικό κέντρο σκουπιδοτενεκέ αλλοδαπών κυρίως ψυχών. Ο δεύτερος σημαντικός άξονας του προβλήματος είναι οικονομικός. Δεν μπορεί η πολιτεία να αναζητά λύση για το ιστορικό κέντρο και ταυτόχρονα να εγκρίνει την κατασκευή 53.000 τετραγωνικών μέτρων εμπορικών χώρων στον Βοτανικό, λίγα χιλόμετρα πιο κάτω και πρακτικά εκτός οικιστικού ιστού. Δεν μπορεί ο Δήμος π.χ. να χρεώνει δημοτικά τέλη στα κλιμακοστάσια επιβαρύνοντας ένα μέσο κτίριο με 1.000-1.500 ευρώ ετησίως για τέλη ηλεκτροφωτισμού και καθαριότητας μόνο για τις σκάλες! και μετά να αναρωτιέται γιατί ερημώνει το κέντρο. Δεν μπορεί ο χαμερπής πωλητής απομιμήσεων να μην πληρώνει κανένα φόρο,  να ανταγωνίζεται αθέμιτα τον νόμιμο έμπορο χωρίς να τον ενοχλεί κανείς. Αντίθετα εάν κάποιος έχει κατάστημα και νόμιμη έδρα να υφίσταται όλο το κόστος, επίσημο και μη, της εφορίας, τα αδικαιολόγητα χαράτσια της επιθεώρησης εργασίας και πολλών άλλων διαφθαρμένων και μη δημοσίων λειτουργών, κανείς από τους οποίους δεν έχει πάει για έλεγχο κάτω από την οδό Αθηνάς. Εάν η συντεταγμένη πολιτεία είχε θεσπίσει μακροπρόθεσμο στρατηγικό πρόγραμμα γκετοποίησης του κέντρου δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι περισσότερο από αυτά που κάνει -ή δεν κάνει- σήμερα. Λύση στο πρόβλημα δεν υπάρχει διότι αυτό είναι απλώς σύμπτωμα της παράλυσης του κράτους. Η λύση βρίσκεται στην πραγματική, όχι απλώς επικοινωνιακή, επανίδρυσή του.

Monday, May 02, 2011

Η φοροδιαφυγή δεν είναι πρόβλημα

Σήμερα θα ανακοινωθεί ένα ακόμη σχέδιο-ευχολόγιο για την «καταπολέμηση της φοροδιαφυγής» το οποίο μετά βεβαιότητος θα αποτύχει. Διότι η μισή λύση ενός προβλήματος είναι ο σωστός ορισμός αυτού. Με αυτή την έννοια η «φοροδιαφυγή» δεν είναι το πρόβλημα αλλά το σύμπτωμα. Βασική της αιτία είναι η εγγενής διαφθορά που είναι και το βασικό μας πρόβλημα ως χώρα σήμερα. Όταν κάποιος έχει υψηλό πυρετό λόγω βαρύτατης λοίμωξης η λύση δεν είναι η χορήγηση αντιπυρετικών (μπορεί βεβαίως να χρειαστούν επικουρικά) αλλά αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση της αιτίας της, αυτού δηλαδή που ευστόχως αποκαλείται στα Αγγλικά «the underlying cause».  Η λύση βρίσκεται στη συνολική, συστημική αντιμετώπιση του προβλήματος της διαφθοράς με βαθειές τομές στον ελεγκτικό μηχανισμό τόσο από πλευράς στελέχωσης, διαδικασιών και πραγματικής αξιοποίησης της πληφορορικής σε συνδυασμό με την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και την μείωση του διαχειριστικού κόστους συμμόρφωσης. Ταυτόχρονα απαιτείται μεγάλη μείωση των προστίμων εξασφαλίζοντας όμως την βέβαιη επιβολή τους σε περίπτωση παράβασης. 

Sunday, May 01, 2011

Τελικά θέλουμε συμμόρφωση ή έσοδα;

Η αγορά είναι γεμάτη φήμες ότι οι φορολογικοί έλεγχοι προσεγγίζουν πλέον τα επίπεδα του μεσαιωνικού φοροεισπράκτορα που έμπαινε στο σπίτι και έπαιρνε όλο το βιος της οικογένειας χωρίς να νοιάζεται ιδιαίτερα για το πώς θα ζήσουν στη συνέχεια. Οι “στόχοι” ανά εφορία, η αβεβαιότητα των ελεγκτών για τη θέση τους και η ατυχής αναβολή πολύ σημαντικών μεταρρυθμίσεων έχουν δημιουργήσει [σε συνδυασμό με την παρανοϊκή απαίτηση να καταβάλλει η επιχείριση το 50% των (συχνότατα παρατύπως) καταλογισθέντων φόρων και προστίμων προκειμένου να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια]  συνθήκες που θυμίζουν τις τελευταίες μέρες της Πομπηίας.  Ταυτόχρονα οι έλεγχοι του ΣΔΟΕ αποκαλύπτουν δυσθεώρητα ποσοστά παραβατικότητας που θέλουν σχεδόν τις μισές (και ενίοτε περισσότερες) επιχειρήσεις να έχουν υποπέσει σε φορολογικό παράπτωμα. Είναι προφανές ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει στα “core values” του φορολογικού συστήματος το οποίο στην πραγματικότητα αδιαφορεί εντελώς για το εάν οι επιχειρήσεις συμμορφώνονται ή όχι στις κείμενες διατάξεις.  Στόχος του συστήματος ήταν πάντα τα "έσοδα", τόσο αυτά που φθάνουν στα ταμεία του κράτους αλλά και αυτά που χάνονται στη διαδρομή. Μάλιστα φρονώ ότι το “σύστημα” δεν επιθυμεί πραγματικά να συμμορφώνονται οι επιχειρήσεις γιατί αυτό περιορίζει κυρίως το μέρος των εσόδων που δεν φθάνει στα ταμεία του κράτους.  Έτσι πολλές φορές, ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχει συμμόρφωση, κάτι πολύ δύσκολο δεδομένου ότι η συχνότητα αλλαγής του φορολογικού πλαισίου αλλά και η πολυπλοκότητά του δυσκολεύουν απίστευτα τις επιχειρήσεις που θέλουν να είναι καθ’όλα εντάξει, ο ελεγκτικός μηχανισμός καταφεύγει σε παρατυπίες προκειμένου να καταλογίσει π.χ. λογιστικές διαφορές για να πιάσει τον στόχο (και την άτυπη quota).  Έτσι οι συνεπείς επιχειρήσεις όχι μόνο δεν επιβραβεύονται αλλά στην πράξη τιμωρούνται σε σχέση με όσες έχουν κλέψει πολύ περισσότερα από αυτά που τους στοιχίζει το κάθε μορφής συγχωροχάρτι. Το δε Υπουργείο Οικονομικών δεν κάνει καμία απολύτως θετική ενέργεια προκειμένου να εξασφαλίσει την συμμόρφωση. Τέτοιες ενέργειες θα ήταν η απλοποίηση των διαδικασιών και των υποχρεώσεων ώστε να είναι ευκολότερη και διαχειριστικά φθηνότερη η συμμόρφωση, η ενεργή υποστήριξη επιχειρήσεων και επιχειρηματιών & η γρήγορη και αποτελεσματική λειτουργία της διοικητικής δικαιοσύνης.  Σε ότι αφορά την τελευταία είναι προφανές ότι εάν, όπως στο εξωτερικό, υπήρχε πλήρης αξιοποίηση της πληροφορικής (ηλεκτρονική υποβολή προσφυγών, ηλεκτρονική παρακολούθηση & υποβολή υπομνημάτων κλπ) δεδομένου ότι το 90% των περιπτώσεων παρουσιάζουν πολύ μεγάλή ομοιότητα η ταχύτητα απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης θα ήταν γεωμετρικά καλύτερη, Και δεν θα χρειαζόταν η κατάπτυστη διάταξη του 50% που δεν είναι τίποτε άλλο από βροντερή ομολογία αποτυχίας.  Τις τελευταίες δεκαετίες (με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις) η κυβέρνηση καταφεύγει παγίως στην ατελέσφορη καταστολή και ποινικοποίηση. Κάτι μάλλον αστείο όταν σήμερα 18 από τους 194 οικονομικούς της επιθωρητές (η κορυφαία ελεγκτική βαθμίδα) έχουν περάσει πρόσφατα το κατώφλι της εισαγγελίας ως κατηγορούμενοι για διαφορά.