Με τη ΝΔ θα αποκτήσουμε ψυχολόγο για Υπουργό Οικονομικών

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, και παρά τις προσπάθειες του anti-spam μου, ο Πολιτικός Σχεδιασμός (sic) της Νέας Δημοκρατίας επιμένει να μου στέλνει μηνύματα. Το τελευταίο, εξόχως κακόγουστο γραφιστικά και κατά το πλείστον γραφικό από πλευράς περιεχομένου, τιτλοφορείτο «21 Επίκαιρες Απαντήσεις», σε ισάριθμες προφανώς ερωτήσεις. Στην 8^η ερώτηση (Τι προτείνει η Νέα Δημοκρατία για τους φορολογικούς συντελεστές;) περιλαμβάνεται η φράση «Τα μέτρα αυτά (σ.σ. μείωση εργοδοτικών εισφορών κατά 25%, και ΦΠΑ στο 19%) βελτιώνουν την ψυχολογία της αγοράς που είναι το 50% της οικονομίας». Δεν θα σταθώ στο γεγονός ότι «η ψυχολογία τις αγοράς» ως έννοια αφορά τις αγορές μετοχών και συναφών χρηματοπιστωτικών προϊόντων και όχι τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Ούτε στο γεγονός ότι τα Νόμπελ Οικονομετρίας της Συγγρού κατάφεραν να ποσοτικοποιήσουν το ποσοστό της οικονομίας που αποτελείται από «την ψυχολογία της αγοράς» καταλήγοντας σε συγκεκριμένο νούμερο. Ούτε στο ότι η συγκεκριμένη φράση  μπορεί μεν να ακουγόταν σε ορεινό καφενείο, αλλά δεν έχει θέση σε σοβαρό κείμενο πολιτικού σχεδιασμού. Αντιθέτως η ανωτέρω μπαρούφα μου κέντρισε το ενδιαφέρον ως προς τη σχέση της ψυχολογίας με την οικονομία. Πρόκειται προφανώς για μία σχέση αλληλεπίδρασης με κύριο άξονα την επίδραση της οικονομικής πραγματικότητας στην ψυχολογία των πολιτών. Η τραγική οικονομική κρίση που βιώνουμε έχει οδηγήσει π.χ. σε σημαντική αύξηση των αυτοκτονιών και σχεδόν σε διπλασιασμό των περιστατικών που δέχονται τα ψυχιατρικά νοσοκομεία.  Το ερώτημα όμως που ενδιαφέρει εν προκειμένω είναι σε τι βαθμό επηρεάζει η «ψυχολογία» την οικονομία. Δεδομένου ότι η οικονομική επιστήμη στηρίζεται στην παραδοχή ότι οι οικονομικές αποφάσεις του ανθρώπου είναι ορθολογικές θα μπορούσε να πει κανείς ότι η «ψυχολογία» καθαυτή δεν έχει καμία επίδραση. Αντιθέτως αυτό που επιδρά στην οικονομία (και μάλλον εννοεί ο ποιητής του πονήματος των 21 ερωταπαντήσεων) είναι η προσδοκία των καταναλωτών, εργαζομένων, επιχειρηματιών, συνταξιούχων κλπ για μελλοντικό κέρδος η ζημία. Έτσι, στην περίπτωση των εξόχως αρνητικών προσδοκιών και αβεβαιότητας που βιώνουμε σήμερα, οι καταναλωτές περιορίζουν τις αγορές τους, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλα κονδύλια (σπίτι, αυτοκίνητο κλπ). Σε κάθε περίπτωση όμως το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα και τα πραγματικά θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας είναι αυτά που κατ΄αρχήν καθορίζουν, πολύ περισσότερο από την «ψυχολογία», τις προσδοκίες και την οικονομική συμπεριφορά των ανθρώπων.  Και τα θεμελιώδη μεγέθη, στην περίπτωση της Ελλάδος, μπορούν να βελτιωθούν μόνο με σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στην δημόσια διοίκηση, στην δικαιοσύνη, στην εργατική νομοθεσία, στην παιδεία, με αποφάσεις και παρεμβάσεις που θα περιορίσουν το σπάταλο κράτος, τη διαφθορά που στραγγαλίζει την οικονομική δραστηριότητα και, ασφαλώς, με τις επενδύσεις που θα προσελκύσουμε όταν πάψει η χώρα να είναι τόσο εχθρική προς την επιχειρηματικότητα.  Για αυτά οι 21 ερωτήσεις δεν έχουν απάντηση (πλην ενός χλιαρού σχολίου για την «απενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας» το οποίο έρχεται σε άμεση αντίθεση π..χ. με την καταψήφιση από τους βουλευτές της ΝΔ της τροπολογίας του Γιώργου Χαραλαμπόπουλου για την κατάργηση της υποχρεωτικής δημοσίευσης των ισολογισμών στις εφημερίδες). Έτσι εάν ανέλθει η ΝΔ στην εξουσία και με δεδομένο ότι η ψυχολογία είναι μισή οικονομία (κατά το «η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά) εκτιμώ ότι θα τοποθετήσει ψυχολόγο στη θέση του Υπουργού ή έστω Υφυπουργού Οικονομικών. Και εμείς θα χρειαστούμε πολύ γρήγορα ψυχίατρο.