Χρειάζεται επειγόντως "θεσμική εκτροπή"

Το ελληνικό εργασιακό πλαίσιο έχει κατ’ εμέ ξεπεράσει προ πολλού τη γραμμή της καλώς εννοουμένης προστασίας των εργαζομένων. Όπως και στην περίπτωση μιας υπερπροστατευτικής μητέρας που κατά κανόνα αναθρέφει προβληματικά παιδιά, έτσι η υπερβολή στο εργασιακό δημιουργεί αγκυλώσεις οι οποίες περιορίζουν σημαντικά τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει πλούτο. Αν και η διανομή του πλούτου είναι άλλο, μέγα, ζήτημα ουδείς εχέφρων αρνείται ότι πριν αυτός μοιρασθεί πρέπει κατ’ αρχήν να παραχθεί. Ταυτόχρονα η υπερπροστασία δημιουργεί τεράστιες στρεβλώσεις με κυριότερες την ανεργία των νέων και των γυναικών αλλά και την πολύ μεγάλη δυσκολία επαναπρόσληψης ανέργων μέσης και μεγάλης ηλικίας. Μ’άλλα λόγια το παρόν εργασιακό πλαίσιο λειτουργεί όπως και ο ψηλός φράκτης και τα συστήματα ασφαλείας σε μια πολυτελή βίλα: Προστατεύει τους ενοίκους αλλά καθιστά πολύ δύσκολη την πρόσβαση σε όσους βρίσκονται έξω από τα τείχη. Τώρα δε που λόγω της ύφεσης όλο και περισσότεροι ένοικοι βρίσκονται –και θα βρεθούν- στο δρόμο, το σύστημα γίνεται ακόμη πιο άδικο.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ουδείς αναφέρθηκε στην κατάφωρη αδικία που υφίσταται στις αποζημιώσεις των ημερομισθίων σε σχέση με αυτές των μισθωτών. Σήμερα ένας απολυόμενος ημερομίσθιος δικαιούται το 25% της αποζημίωσης ενός υπαλλήλου! Ένα απαράδεκτο καθεστώς την κατάργηση του οποίου ζήτησε η «τρόϊκα» με αποτέλεσμα στο μνημόνιο να προβλέπεται σαφώς η εξίσωση των αποζημιώσεων των δύο κατηγοριών εργαζομένων. Μόνο απορία προκαλεί το γεγονός ότι οι προβλέψεις του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος δεν αναφέρουν τίποτε για τους ημερομισθίους ενώ διατηρούν σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα τις αποζημιώσεις των μισθωτών. Επίπεδα που οδηγούν σε ομηρία, κυρίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες να τις καταβάλλουν. Στις περιπτώσεις αυτές η παραγωγικότητα πλήτετται καίρια από την αδυναμία απόλυσης σε συνδυασμό με την, άσχετη με την πραγματική αξία που παράγει ο εργαζόμενος, συνεχή και πέραν της ετήσιας, αύξηση του μισθού του (λόγω τριετιών, προϋπηρεσίας, δεκαετίας στον ίδιο εργοδότη κλπ). Έτσι ένας νέος οδηγός π.χ. του Μετρό μπορεί να εισπράττει ακόμη και τη μισή αμοιβή από ότι ένας μεσήλικας του ΗΣΑΠ , ο οποίος όμως παράγει ακριβώς το ίδιο έργο. Αν και αμφισβητώ στον κύριο Δασκαλόπουλο, ο οποίος δεν είναι πλέον εργοδότης ο ίδιος, το δικαίωμα να παίρνει θέση στα εργασιακά, το μόνο σημείο στο οποίο συμφωνώ μαζί του είναι στο να μην μειωθεί ο βασικός μισθός για τους νεοεισερχομένους. Κάτι τέτοιο θα προσθέσει μια ακόμη αδικία και στρέβλωση στο σύστημα. Το πρόβλημα δεν είναι στον βασικό μισθό αλλά στον κεντρικό καθορισμό όλων των μισθών πέραν αυτού βάσει άσχετων με την παραγωγικότητα παραμέτρων όπως π.χ. οι τριετίες, τα έτη παραμονής στον ίδιο εργοδότη κλπ. Η σημερινή απόλυτη αναντιστοιχία παραγωγικότητας-αμοιβής στον ιδιωτικό τομέα (και ακόμη μεγαλύτερη στον Δημόσιο) στραγγαλίζει την οικονομία και κυρίως συνθλίβει τους νέους. Ταυτόχρονα οι υπέρογκες αποζημιώσεις (στο νέο μας πρότυπο, την πράσινη Δανία, οι υπάλληλοι δικαιούνται αποζημίωση μόνο όταν συμπληρώσουν 12 χρόνια υπηρεσίας ενώ στην Γερμανία δεν προβλέπεται αποζημίωση αλλά ελέγχεται από τις αρχές η σκοπιμότητα της απόλυσης) και η απαγόρευση μαζικών απολύσεων (στις ανεπτυγμένες χώρες επιτρέπονται εάν η εταιρεία αποδείξει στα αρμόδια θεσμικά όργανα ότι δεν έχει άλλη επιλογή) οδηγούν στο θάνατο εταιρείες οι οποίες θα ήταν βιώσιμες μετά από αναδιάρθρωση. Και ακόμη περισσότερους στην ανεργία. Εάν κάτι είναι «εργασιακός μεσαίωνας» είναι το σημερινό στρεβλό, αντικοινωνικό και εγγενώς άδικο θεσμικό πλαίσιο. Γεγονός που πρώτη η «αποικιοκρατική, στυγνή, αιμοδιψής, αντιλαϊκή & αντεργατική» τρόικα επισήμανε απαιτώντας την εξίσωση των αποζημιώσεων εργατών & υπαλλήλων. Γενικότερα είναι ευκαιρία να εκσυγχρονισθεί συνολικά το εργατικό δίκαιο αναζητώντας καλές πρακτικές από το εξωτερικό. Ενδιαφέρον είναι το παράδειγμα της Αυστρίας όπου οι αποζημιώσεις καταβάλλονται από ειδικό ταμείο στο οποίο συνεισφέρουν όλοι οι εργοδότες. Ο κος Τσίπρας μίλησε περί θεσμικής εκτροπής χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι, χωρίς να έχει γίνει ακόμη, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα.