Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση α λα Γκρέκα

Η σημερινή κυβέρνηση έθεσε, τόσο προεκλογικά όσο και –θεωρητικώς- μετεκλογικά την αξιοποίηση του διαδικτύου και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ως βασικό – στρατηγικό εργαλείο. Δεν αντελήφθη όμως απόλυτα τη διαφορά του στόχου από το μέσο (αυτό που οι Παλαιοπασοκίτες θα έλεγαν “το μυστρί δεν κάνει τον μάστορα”) με αποτέλεσμα π.χ. το φιάσκο του open gov το οποίο κατέληξε σε πανομοιότυπα αποτελέσματα με το κομματόσκυλο.gov του παρελθόντος με μεγάλη όμως, και καταστροφική, καθυστέρηση. Ομοίως η εμμονή των Πασοκογκουρού στο ανοικτό λογισμικό (καλό είναι, δε λέω, αλλά για άλλη δουλειά είναι το σταυροκατσάβιδο και για άλλη ο κασμάς) οδήγησε σε εντελώς νέα sites για όλες σχεδόν τις βασικές υπηρεσίες & οργανισμούς. Τα sites αυτά δεν “έχτισαν”, όπως γίνεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, στην εμπειρία –καλή η κακή- της υφιστάμενης υποδομής. αλλά σχεδιάστηκαν –ομολογουμένως καλά από πλευράς αισθητικής- εκ του μηδενός με μια μοναδική στον κόσμο καινοτομία: άλλαξαν και διεύθυνση. Έτσι εάν κάποιος επιθυμεί να ενημερωθεί για θέματα που αφορούν στο Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να επισκεφθεί το http://www.mnec.gr/ εάν το θέμα του τοποθετείται χρονικά έως τον Οκτώβριο του 2009 και το http://www.minfin.gr/ για την μετεκλογική περίοδο. (αντιστοίχως το http://www.parliament.gr/ έγινε πλέον http://www.hellenicparliament.gr/) Οι κακόβουλες και κατάπτυστες φήμες ότι το http://www.tonipiame.gr/ έχει δεσμευθεί από το ίδιο Υπουργείο για το επόμενο site ελέγχονται ως αναληθείς και προϊόν των κατάπτυστων χαλκείων της παραπληροφόρησης. Όσοι τώρα εξ ημών σπεύσουν να πουν ότι η αλλαγή της διεύθυνσης (URL) κάθε φορά που εναλάσσονται τα κόμματα στην εξουσία είναι γελοία και τριτοκοσμική είναι απλώς ανενημέρωτοι κατά τη γνωστή ρήση του Γκαίτε «όποιος δεν γνωρίζει χλευάζει». Στην προκειμένη περίπτωση ο πολυπολιτισμικός Γιώργος μεταλαμπάδευσε την προαιώνια Ιαπωνική παράδοση στην σύγχρονη ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Οι προαναφερθέντες αδαείς δεν γνωρίζουν ότι στην Ιαπωνία τα έτη μετρούν από την άνοδο του Αυτοκράτορα στον θρόνο. ΄Ετσι το εθνοσωτήριον έτος 2010 στην Ιαπωνία είναι το Χέϊσέι (το όνομα της τρέχουσας «βασιλείας») 22 αφού έχουν περάσει 22 χρόνια από την ενθρόνιση του Αυτοκράτορα Ακιχίτο. Τι λογικότερο λοιπόν από την αλλαγή των διευθύνσεων όλων των δημόσιων ιστοσελίδων της χώρας επ ευκαιρία της νέας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Βέβαια εδώ εμφιλοχωρεί και η λογική ότι εάν ο πολίτης δεν ταλαιπωρηθεί λίγο να βρεί τη νέα διεύθυνση πως θα καταλάβει ότι κάτι άλλαξε? Διότι αυτό που δεν άλλαξε είναι ο Υπουργο (ή Προεδρο) κεντρικός σχεδιασμός των ιστοσελίδων. Αν και το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία (παρατηρείται κατά κόρον στην Υποσαχάρια Αφρική και στο σύνολο σχεδόν των απολυταρχικών καθεστώτων) παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον. Ακόμη και επί γαλάζιας διακυβέρνησης τα Υπουργικά sites σχεδιάζονταν σαν επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργού το πρόγραμμα, οι δηλώσεις και οι φωτογραφίες του οποίου (η της οποίας) κυριαρχούν στην πρώτη σελίδα. Αυτή η πρακτική είναι σημαντική διότι π.χ ο επιτηδευματίας που θα επισκεφθεί το site του ΥΠ.ΟΙΚ. αναζητώντας μια σημαντική γι’ αυτόν φορολογική πληροφορία θα είναι σε θέση να γνωρίζει το πρόγραμμα του Υπουργού προς μιας εβδομάδος το οποίο εμφανίζεται με την ένδειξη «το αυριανό πρόγραμμα του Υπουργού». Και πάλι όσοι σπεύσουν να στηλιτεύσουν το φαινόμενο ως ανοργανωσιά και ανικανότητα ας λάβουν υπ’όψιν την ανάγκη να παραπλανούνται οι επίδοξοι τρομοκράτες που ενδεχομένως θα επισκεφθούν το http://www.minfin.gr/ . Σε ότι αφορά τώρα τα δύο προφανή, απλά και ιδιαίτερα σημαντικά βήματα “e-gov” ήτοι την δωρεάν πρόσβαση στα ΦΕΚ του Εθνικού Τυπογραφείου και η δημοσίευση των ισολογισμών στο διαδίκτυο (π.χ. στην σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου) αυτά δεν έχουν γίνει. Θα γίνουν αμέσως μόλις επιστρέψει ο George από το Ουλάν Μπατόρ.

Χρειάζεται επειγόντως "θεσμική εκτροπή"

Το ελληνικό εργασιακό πλαίσιο έχει κατ’ εμέ ξεπεράσει προ πολλού τη γραμμή της καλώς εννοουμένης προστασίας των εργαζομένων. Όπως και στην περίπτωση μιας υπερπροστατευτικής μητέρας που κατά κανόνα αναθρέφει προβληματικά παιδιά, έτσι η υπερβολή στο εργασιακό δημιουργεί αγκυλώσεις οι οποίες περιορίζουν σημαντικά τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει πλούτο. Αν και η διανομή του πλούτου είναι άλλο, μέγα, ζήτημα ουδείς εχέφρων αρνείται ότι πριν αυτός μοιρασθεί πρέπει κατ’ αρχήν να παραχθεί. Ταυτόχρονα η υπερπροστασία δημιουργεί τεράστιες στρεβλώσεις με κυριότερες την ανεργία των νέων και των γυναικών αλλά και την πολύ μεγάλη δυσκολία επαναπρόσληψης ανέργων μέσης και μεγάλης ηλικίας. Μ’άλλα λόγια το παρόν εργασιακό πλαίσιο λειτουργεί όπως και ο ψηλός φράκτης και τα συστήματα ασφαλείας σε μια πολυτελή βίλα: Προστατεύει τους ενοίκους αλλά καθιστά πολύ δύσκολη την πρόσβαση σε όσους βρίσκονται έξω από τα τείχη. Τώρα δε που λόγω της ύφεσης όλο και περισσότεροι ένοικοι βρίσκονται –και θα βρεθούν- στο δρόμο, το σύστημα γίνεται ακόμη πιο άδικο.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ουδείς αναφέρθηκε στην κατάφωρη αδικία που υφίσταται στις αποζημιώσεις των ημερομισθίων σε σχέση με αυτές των μισθωτών. Σήμερα ένας απολυόμενος ημερομίσθιος δικαιούται το 25% της αποζημίωσης ενός υπαλλήλου! Ένα απαράδεκτο καθεστώς την κατάργηση του οποίου ζήτησε η «τρόϊκα» με αποτέλεσμα στο μνημόνιο να προβλέπεται σαφώς η εξίσωση των αποζημιώσεων των δύο κατηγοριών εργαζομένων. Μόνο απορία προκαλεί το γεγονός ότι οι προβλέψεις του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος δεν αναφέρουν τίποτε για τους ημερομισθίους ενώ διατηρούν σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα τις αποζημιώσεις των μισθωτών. Επίπεδα που οδηγούν σε ομηρία, κυρίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες να τις καταβάλλουν. Στις περιπτώσεις αυτές η παραγωγικότητα πλήτετται καίρια από την αδυναμία απόλυσης σε συνδυασμό με την, άσχετη με την πραγματική αξία που παράγει ο εργαζόμενος, συνεχή και πέραν της ετήσιας, αύξηση του μισθού του (λόγω τριετιών, προϋπηρεσίας, δεκαετίας στον ίδιο εργοδότη κλπ). Έτσι ένας νέος οδηγός π.χ. του Μετρό μπορεί να εισπράττει ακόμη και τη μισή αμοιβή από ότι ένας μεσήλικας του ΗΣΑΠ , ο οποίος όμως παράγει ακριβώς το ίδιο έργο. Αν και αμφισβητώ στον κύριο Δασκαλόπουλο, ο οποίος δεν είναι πλέον εργοδότης ο ίδιος, το δικαίωμα να παίρνει θέση στα εργασιακά, το μόνο σημείο στο οποίο συμφωνώ μαζί του είναι στο να μην μειωθεί ο βασικός μισθός για τους νεοεισερχομένους. Κάτι τέτοιο θα προσθέσει μια ακόμη αδικία και στρέβλωση στο σύστημα. Το πρόβλημα δεν είναι στον βασικό μισθό αλλά στον κεντρικό καθορισμό όλων των μισθών πέραν αυτού βάσει άσχετων με την παραγωγικότητα παραμέτρων όπως π.χ. οι τριετίες, τα έτη παραμονής στον ίδιο εργοδότη κλπ. Η σημερινή απόλυτη αναντιστοιχία παραγωγικότητας-αμοιβής στον ιδιωτικό τομέα (και ακόμη μεγαλύτερη στον Δημόσιο) στραγγαλίζει την οικονομία και κυρίως συνθλίβει τους νέους. Ταυτόχρονα οι υπέρογκες αποζημιώσεις (στο νέο μας πρότυπο, την πράσινη Δανία, οι υπάλληλοι δικαιούνται αποζημίωση μόνο όταν συμπληρώσουν 12 χρόνια υπηρεσίας ενώ στην Γερμανία δεν προβλέπεται αποζημίωση αλλά ελέγχεται από τις αρχές η σκοπιμότητα της απόλυσης) και η απαγόρευση μαζικών απολύσεων (στις ανεπτυγμένες χώρες επιτρέπονται εάν η εταιρεία αποδείξει στα αρμόδια θεσμικά όργανα ότι δεν έχει άλλη επιλογή) οδηγούν στο θάνατο εταιρείες οι οποίες θα ήταν βιώσιμες μετά από αναδιάρθρωση. Και ακόμη περισσότερους στην ανεργία. Εάν κάτι είναι «εργασιακός μεσαίωνας» είναι το σημερινό στρεβλό, αντικοινωνικό και εγγενώς άδικο θεσμικό πλαίσιο. Γεγονός που πρώτη η «αποικιοκρατική, στυγνή, αιμοδιψής, αντιλαϊκή & αντεργατική» τρόικα επισήμανε απαιτώντας την εξίσωση των αποζημιώσεων εργατών & υπαλλήλων. Γενικότερα είναι ευκαιρία να εκσυγχρονισθεί συνολικά το εργατικό δίκαιο αναζητώντας καλές πρακτικές από το εξωτερικό. Ενδιαφέρον είναι το παράδειγμα της Αυστρίας όπου οι αποζημιώσεις καταβάλλονται από ειδικό ταμείο στο οποίο συνεισφέρουν όλοι οι εργοδότες. Ο κος Τσίπρας μίλησε περί θεσμικής εκτροπής χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι, χωρίς να έχει γίνει ακόμη, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα.

Απολύσεις

Το μνημόνιο που υπογράψαμε με την ΕΕ/ΔΝΤ/ΕΚΤ προβλέπει σαφώς την εξίσωση των αποζημιώσεων μισθωτών και ημερομισθίων. Με το υφιστάμενο καθεστώς, υπάλληλος με 27 χρόνια εργασίας στον ίδιο εργοδότη δικαιούται , σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης, 24 μήνες αποζημίωση ενώ ο αντίστοιχος ημερομίσθιος 156 ημερομίσθια, λιγότερο δηλαδή από πέντε μήνες! Προκαλεί έκπληξη ότι ουδέν περί αυτού αναφέρει το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Εργασίας. Την σημαντική αυτή παράλειψη (?) δεν σχολίασε η Αλέκα, μιλώντας περί «μεσαίωνα» (sic), ο Τσίπρας μιλώντας περί «θεσμικής εκτροπής» (sic) και ο Καρατζαφέρης μιλώντας περί «μπαράζ απολύσεων». Να υποθέσω ότι και οι τρεις αυτοί γίναντες του πνεύματος και της πολιτικής θεωρούν τον υφιστάμενο διαχωρισμό υπαλλήλων-εργατών δίκαιο? Τα κανάλια τώρα μίλησαν για μείωση κατά 50% του κόστους των απολύσεων παραβλέποντας το γεγονός ότι όταν π.χ. ο εργοδότης προειδοποιεί 4 μήνες πριν καταβάλει κανονικά μισθούς (και αναλογία αδείας & δώρων άρα στην συγκεκριμένη περίπτωση σχεδόν πέντε μισθούς) κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την καταγγελία της σύμβασης. Έτσι ακόμη και στην ακραία περίπτωση των 24 μηνών αποζημίωσης αυτοί γίνονται στην πραγματικότητα 17, δηλαδή μείωση 29%! Ούτε βέβαια τα κανάλια έκαναν λόγο για τον διαχωρισμό εργατών-υπαλλήλων. Ταυτόχρονα το προεδρικό διάταγμα καθιστά αδύνατη την απόλυση μισθωτού άνω των 60 ετών αφού –εάν υπογραφεί- ο εργοδότης θα υποχρεούται να καταβάλλει το 80% των εισοφορών του απολυμένου μέχρι την συνταξιοδότησή του , χωρίς αντίστοιχα να γίνεται καμία αναφορά στους ημερομίσθιους, επεκτείνοντας δηλαδή τον κατάπτυστο αυτόν ρατσισμό που ορθότατα η «τρόϊκα» απαίτησε να σταματήσει. Φοβάμαι ότι τόσο ο αρμόδιος Υπουργός (στην ΑΣΟΕΕ λέγαμε «έχασα τον Κνίτη μου – παρακαλώ όποιος τον βρει να επιστρέψει την γλάστρα»), οι αρχηγοί των κομμάτων όσο και οι αχαρακτήριστοι δημοσιογράφοι ζουν σε μια παράλληλη κβαντική πραγματικότητα. Έτσι το καλύτερο πράγμα που συνέβη τα τελευταία 100 χρόνια στην Ελλάδα είναι η έλευση της «τρόϊκας». Σε ότι αφορά τώρα την μετατροπή της Ελλάδος σε «πειραματόζωο» ας μην ξεχνάμε ότι βαριά άρρωστοι διαγκωνίζονται προκειμένου να συμμετάσχουν σε κλινικές μελέτες πειραματικών θεραπειών. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και οι κ.κ. Τσίπρας, Καρατζαφέρης και κυρά Αλέκα αν και φοβούμε ότι η εγκεφαλική τους βλάβη δεν αντιμετωπίζεται ούτε με πειραματικά πρωτόκολλα.

Τα κελιά του Excel

Το μνημόνιο ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ με την Λαϊκή Δημοκρατία του Γιουνανιστάν (Hellas) περιλαμβάνει αρκετούς πίνακες οι οποίοι προφανώς αντιγράφηκαν από κάποιο φύλλο εργασίας του δημοφιλούς Excel. Κάθε κελί περιέχει αναμενόμενα πρόσθετα έσοδα από διάφορους έμμεσους και άμεσους φόρους, έκτακτους φόρους κ.λ.π. τα οποία αθροίζονται, μαζί με τις περικοπές εξόδων, σε ένα ετήσιο προσδοκώμενο ποσό. Σε αντίθεση όμως με το Excel, τα κελιά του οποίου είναι αυτοτελή, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες δεν διαθέτουν άλλο ταμείο ή πορτοφόλι για πληρωμές καυσίμων, άλλο για πληρωμές τσιγάρων, άλλο για πληρωμές Φ.Π.Α, άλλο για πληρωμές φόρου εισοδήματος, άλλο για έκτακτη εφάπαξ (sic) εισφορά κ.λ.π. Η τσέπη κάθε πολίτη και το ταμείο μιας επιχείρησης είναι ενιαία με συγκεκριμένο ύψος, κάθε στιγμή, διαθεσίμων. Ύψος το οποίο έχει ήδη περιορισθεί σημαντικά στους δημοσίους υπαλλήλους και στους συνταξιούχους λόγω των περικοπών, στους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα λόγω των απολύσεων και στις επιχειρήσεις λόγω της βαθύτατης ύφεσης και του περιορισμού των τραπεζικών πιστοδοτήσεων. Είναι λοιπόν απορίας άξιον πως τόσα λαμπρά μυαλά από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ αλλά και την ημεδαπήν δεν αποπειράθηκαν να αποτυπώσουν την επίπτωση κάθε «κελιού» του Excel στα διπλανά του. Αλλά και την επίπτωση όλων των, μη στοχευόμενων, περικοπών στα κελιά των εσόδων από φόρους. Ακόμη και ένας πρωτοετής φοιτητής γνωρίζει για την ελαστικότητα ζήτησης εξ αιτίας της οποίας καμία αύξηση φόρου δεν λειτουργεί γραμμικά. Αντίθετα και εδώ λειτουργεί ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης αφού π.χ. φόρος 5.000% στα καύσιμα θα οδηγήσει σε μηδενισμό του σε απόλυτα μεγέθη. Σήμερα έχει εκ των πραγμάτων εξαντληθεί η φοροδοτική ικανότητα της οικονομίας και μάλιστα βαίνει μειούμενη συνεπεία της βαθύτατης ύφεσης. Προκειμένου να περιορισθεί η ύφεση το μνημόνιο περιλαμβάνει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις π.χ. στα εργασιακά και στις κλειστές σήμερα αγορές και επαγγέλματα χωρίς τις οποίες το πρόγραμμα σταθερότητας είναι καταδικασμένο σε παταγώδη αποτυχία. Δυστυχώς η υλοποίηση μόνο του μέρους των εισπρακτικών μέτρων και των περικοπών θα μας οδηγήσει, εκτός από την παγίδα χρέους (debt spiral) στην οποία έχουμε περιπέσει, και σε μια βαθύτατη ανατροφοδοτούμενη ύφεση. Το φαύλο, τοξικό, συντεχνιακό κράτος αντιδρώντας στις μεταρρυθμίσεις σκοτώνει τα υγιή κύτταρα στα οποία στηρίζουμε, τις αμυδρές πλέον, ελπίδες εξόδου από το κρίση.

Εξελίξεις στην αυτοματοποίηση και στην γεωγραφική κατανομή της παραγωγής ενδυμάτων

Κατά τη δεκαετία του ’80 υπήρξαν ευρύτατες ερευνητικές προσπάθειες με στόχο την πλήρως αυτοματοποιημένη παραγωγή ενδυμάτων, κυρίως στις ΗΠΑ (TC2) και στην Ιαπωνία. Αυτές όμως εγκαταλείφθηκαν τόσο εξ αιτίας ανυπέρβλητων τεχνικών εμποδίων όσο και λόγω της αδυναμίας ανάπτυξης οικονομικά βιώσιμων λύσεων, αφού είχε ήδη αρχίσει η μεταφορά της παραγωγής σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος. Όταν ο ιδρυτής της IAF επισκέφθηκε την Κίνα το 1974 διαπίστωσε με μεγάλη έκπληξη ότι έκοβαν τα ρέλια (λωρίδες υφάσματος για φινίρισμα) στο χέρι παρά το ότι υπήρχαν ρελοκοπτικές μηχανές ήδη από τον 19 αιώνα. Ρώτησε τον υπεύθυνο του εργοστασίου και έλαβε την αφοπλιστική απάντηση «η κοπελίτσα [που κόβει στο χέρι] είναι φθηνότερη [από τη μηχανή]». Πέρα όμως από το γεγονός ότι τα πολύ φθηνά μεροκάματα στις αναπτυσσόμενες χώρες καθιστούσαν εξαιρετικά δυσχερή την οικονομικά ελκυστική αυτοματοποίηση της παραγωγής ενδυμάτων, υπήρχαν και σοβαρότατα τεχνικά εμπόδια τα οποία οδήγησαν στην πλήρη εγκατάλειψη των φιλόδοξων ερευνητικών προγραμμάτων της δεκαετίας του ’80. Αυτά είχαν κυρίως σχέση με την φύση του υφάσματος ως υλικό. Σε αντίθεση με τα σταθερών διαστάσεων στερεά υλικά και μέταλλα για τα οποία υπάρχει πληθώρα λύσεων για τον αυτόματο χειρισμό τους (αρπάγες, μαγνήτες κλπ), το ύφασμα είναι εύκαμπτο με ασταθείς διαστάσεις και άρα αδύνατον να αντιμετωπισθεί με τις διαθέσιμες τότε τεχνολογίες χειρισμού. Μια νέα ερευνητική προσπάθεια υπό τον καθηγητή Dickerson στο Georgia Institute of Technology έλυσε δύο σημαντικά προβλήματα που δυσκόλευαν την ανάπτυξη πλήρως αυτοματοποιημένης παραγωγής ενδυμάτων: αυτό του χειρισμού του υλικού και αυτό της σύνδεσης (ραφής) δύο μερών. Στην πρώτη περίπτωση αξιοποίησε διατάξεις που παγώνουν στιγμιαία ύφασμα το οποίο έχει εκ των προτέρων υγρανθεί ελαφρά με αποτέλεσμα να είναι ευχερής ο ακριβής χειρισμός του. Στο δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, αυτό της ραφής-συνένωσης δύο μερών υφάσματος με ασταθείς διαστάσεις η ερευνητική ομάδα ανέπτυξε συστήματα τεχνητής όρασης τα οποία μετρούν τα νήματα του κάθε υφάσματος και τοποθετούν την κάθε βελονιά μετά από συγκεκριμένο αριθμό νημάτων. Είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται πραγματική πρόοδος στην αυτοματοποίηση της παραγωγής ενδυμάτων αν και η ανάπτυξη ενός λειτουργικού συστήματος μάλλον απέχει αρκετές δεκαετίες. Ακόμη δε και όταν αναπτυχθεί είναι αμφίβολο εάν θα είναι οικονομικά βιώσιμο. Σήμερα ο μηνιαίος μισθός εργάτριας ραφής στην Κίνα κυμαίνεται περί τα 150 ευρώ τουλάχιστον 15 φορές δηλαδή χαμηλότερα, σε όρους ωριαίου κόστους, από μια μέση Ελληνίδα γαζώτρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο μισθών, κυρίως στις χώρες της Ασίας, κατά τη διετία 2008-2009 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από αυτήν που δικαιολογεί η μείωση της ζήτησης διεθνώς. Μια πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) εκτιμά ότι χάθηκαν 11-15 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον κλάδο κυρίως εξ αιτίας της κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας κατά τα έτη 2008-9. Οι μεγαλύτερες απώλειες αναφέρθηκαν στην Κίνα με 10 περίπου εκατομμύρια θέσεις, ακολουθούμενη από την Ινδία (500,000 βάσει των επισήμων στατιστικών, 1.000.000 βάσει των εκτιμήσεων των κλαδικών συνδέσμων), Πακιστάν, Ινδονησία και Μεξικό. Σύμφωνα με τη μελέτη «ο ρυθμός των απολύσεων και του κλεισίματος των εργοστασίων δεν μπορεί να εξηγηθεί από την μείωση της εξαγωγικής ζήτησης.» και συνεχίζει «η συγκέντρωση των εφοδιαστικών αλυσίδων καθιστά δύσκολο στους μικρούς κατασκευαστές να επιβιώσουν στην διεθνή αγορά». Οι μεγάλες αλυσίδες λιανικής και brands της κατηγορίας “fast fashion” αναζητούν όλο και περισσότερο προμηθευτές που μπορούν να αναλάβουν την προμήθεια των απαραίτητων πρώτων υλών, να συντονίσουν τα logistics και να λειτουργούν σε πολλές χώρες ώστε να εξασφαλίζουν τους συντομότερους δυνατούς χρόνους παράδοσης. Οι μεγάλοι αγοραστές, συνεργάζονται πλέον, αντί με πολλούς μικρούς και μεσαίους παραγωγούς, με «στρατηγικούς προμηθευτές» δηλαδή μεγάλα κατασκευαστικά γκρουπ ή αντιπροσώπους, οι οποίοι μπορούν να διαχειριστούν την παραγωγή σε μεγάλο αριθμό εργοστασίων με εκτεταμένη γεωγραφική διασπορά, προσφέροντας υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Με βάση αυτές τις εξελίξεις στην διεθνή κατανομή της παραγωγής ενδυμάτων αλλά και το γεγονός ότι θα χρειαστούν δεκαετίες πριν δούμε τεχνολογίες αυτοματοποίησης ικανές να αντισταθμίσουν το υψηλότατο εργατικό κόστος, είναι ουτοπία να ομιλούμε για κοπή-ραφή ενδυμάτων στην Ελλάδα, πλην ελαχίστων εξειδικευμένων περιπτώσεων π.χ. ρούχων κατά παραγγελία . Αντίθετα οι Ελληνικές εταιρείες του κλάδου, οι οποίες έχουν σε μεγάλο βαθμό μεταλλαχθεί σε οιονεί παροχής υπηρεσιών, έχουν μέλλον επεκτείνοντας τα δίκτυα διανομής τους και επενδύοντας στο design και στην ανάπτυξη & ενίσχυση των brands.