Η λύση στην ανεπάρκεια της εφορίας δεν είναι οι υπερξουσίες

Το βάρος της αντιμετώπισης του οικονομικού εκτροχιασμού της χώρας έπεσε στο σκέλος των φορολογικών εσόδων, ενώ τόσο η αύξησή τους όσο και οι μειώσεις στις δαπάνες δεν έγιναν ορθολογικά. Στην αγωνιώδη του προσπάθεια να εισρεύσουν χρήματα στα δημόσια ταμεία, το Υπουργείο Οικονομικών έλαβε μάλλον ακραίες αποφάσεις που "οπλίζουν" την φορολογική διοίκηση εις βάρος των φορολογουμένων και των επιχειρήσεων. Η αρχή έγινε με την κατάργηση, στην πράξη, της δυνατότητας προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια για φορολογικές διαφορές, αφού αυτή πλέον προϋποθέτει την προκαταβολή του 50% των βεβαιωμένων φόρων, προστίμων και προσαυξήσεων. Προ του 2010 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 10% ενώ ακόμη και αυτό δεν θα χρειαζόταν εάν το διοικητικό πρωτοδικείο λειτουργούσε γρήγορα και αποτελεσματικά και εξέδιδε αποφάσεις μέσα σε λίγους μήνες, αντί των τεσσάρων και πλέον ετών που απαιτούνται σήμερα. Αντί δηλαδή η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το πραγματικό πρόβλημα, που είναι η δυσλειτουργία των φορολογικών δικαστηρίων, το "έλυσε" καθιστώντας αδύνατη στην πράξη την πρόσβαση πολιτών και επιχειρήσεων σε αυτά, στερώντας τους το θεμελιώδες δικαίωμα στην δικαστική προστασία. Η πρόνοια αυτή αυξάνει θεαματικά την διαπραγματευτική θέση του ελεγκτικού μηχανισμού γεγονός ανησυχητικό εάν λάβει κανείς υπόψη τις επιδόσεις της χώρας σε ζητήματα διαφθοράς όπως αυτή εκτιμάται ετησίως από διεθνείς οργανισμούς όπως π.χ. η Διεθνής Διαφάνεια.

Στα τέλη του περασμένου χρόνου το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε υπερηφάνως ότι έστειλε το πρώτο "ηλεκτρονικό κατασχετήριο" σε Τράπεζα με στόχο τον λογαριασμό ενός νομικού προσώπου με ληξιπρόθεσμες οφειλές. Δεδομένου ότι η διαδικασία της κατάσχεσης γίνεται χωρίς ειδοποίηση δεν είναι λίγες οι φορές όπου ο "οφειλέτης του Δημοσίου" μαθαίνει ότι χρωστάει όταν πάει στο ΑΤΜ να κάνει ανάληψη ή προσπαθεί να πληρώσει τη μισθοδοσία και δεν βρίσκει υπόλοιπο στον λογαριασμό του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ηλεκτρονικό κατασχετήριο επιφέρει αποτελέσματα άμεσα ενώ σε περίπτωση λάθους, κάτι όχι σπάνιο, ο φορολογούμενος ταλαιπωρείται για 5-6 μήνες, ενίοτε δε και χρόνια για να πάρει πίσω τα ηλεκτρονικώς πλην λαθεμένα αρπαγέντα από την εφορία. Η μη ειδοποίηση κρίθηκε αντισυνταγματική από το ΣτΕ τον περασμένο Μάρτιο (366/2014) αλλά η ενοχλητική για το Υπουργείο απόφαση ανετράπη, κατά τα ειωθότα, από το ίδιο δικαστήριο με άλλη σύνθεση. Η νέα απόφαση (2082/2014) δέχεται ότι μη κοινοποίηση στον οφειλέτη είναι προφανώς αποδεκτή διότι "εάν αυτός επληροφορείτο την επικείμενη λήψη του μέτρου, θα έσπευδε να εισπράξει από τον τρίτο τα οφειλόμενα σε αυτόν χρήματα ή απαιτήσεις ή θα ανελάμβανε τα εις χείρας τρίτου κινητά του, με συνέπεια βεβαίως να καθίσταται αδύνατη η εξ αυτών ικανοποίηση της αξιώσεως του Δημοσίου".

Ακολουθώντας εκ νέου την λογική του αρπακτικού, το Υπουργείο δίνει τη δυνατότητα στον ελεγκτικό μηχανισμό να εισέρχεται στα σπίτια των οφειλετών και να κατάσχει μετρητά, χωρίς να απαιτείται η παρουσία εισαγγελικού λειτουργού. Δεδομένου ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο για την εφορία να ζητήσει, για σοβαρή υπόθεση, την παρουσία εισαγγελέα για την διενέργεια ελέγχου στην οικία του φορολογούμενου, δύσκολα δικαιολογείται η συγκεκριμένη απόφαση. Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα, λόγω της θύελλας αντιδράσεων που ξεσήκωσε, θα κριθεί από τον Άρειο Πάγο.


Αυτές οι ακρότητες δεν λύνουν το πρόβλημα αλλά αποτελούν τελικά ισχυρό σύμπτωμα της παθογένειας του φορολογικού συστήματος και των υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών. Η ουσία βρίσκεται κατ'αρχήν στην ανάγκη σχεδιασμού εκ του μηδενός ενός απλού φορολογικού συστήματος το οποίο να θεσπίζει ίση μεταχείριση όλων των φορολογουμένων και όλων των πηγών εισοδήματος αλλά και την μεταφορά της αρμοδιότητας είσπραξης και των πόρων από τους φόρoυς επί των ακινήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ενός συστήματος η συμμόρφωση προς το οποίο θα είναι εφικτή, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις (π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες, ΕΝΦΙΑ σε ακίνητα που δεν αποφέρουν εισόδημα κλπ) δεν ισχύει σήμερα. Στη συνέχεια χρειάζεται να στελεχωθεί εκ νέου ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός με αξιοκρατικά κριτήρια και ασφυκτικό έλεγχο των ελεγκτών ώστε να περιοριστεί η διαφθορά. Η παροχή υπερεξουσιών στις υπηρεσίες, υπό τις παρούσες συνθήκες, τσαλακώνει θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών και επιφέρει, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αποτελέσματα αντίθετα των επιδιωκόμενων.

Το θερινό λαστιχάκι των μεταρρυθμίσεων

του Ανδρέα Πετρουλάκη, από την "Καθημερινή"

Οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα εμπίπτουν απολύτως στην κατηγορία που η επιστήμη των υλικών αποκαλεί "shape memory", δηλαδή έχουν την ιδιότητα να "θυμούνται" το αρχικό τους σχήμα στο οποίο επανέρχονται π.χ. μετά το τέντωμα ή το τσαλάκωμα. Κάτι δηλαδή σαν το καλσόν που όταν βγει δεν θυμίζει πια σε τίποτε τα καλλίγραμμα πόδια τα οποία κοσμούσε.

Έτσι λοιπόν η καλοδουλεμένη αναδιάρθρωση της Αστυνομίας που προώθησε και νομοθέτησε ο Δένδιας καταργείται με (ν)τροπολογία του διαδόχου του Κικίλια ο οποίος είμαι σίγουρος ότι δεν μπήκε καν στον κόπο να διαβάσει τη νέα δομή (βεβαίως και να τη διάβαζε είναι αμφίβολο ότι θα καταλάβαινε). Ο ίδιος φέρελπις νέος με το κοφτερό βλέμμα επανίδρυσε το αστυνομικό τμήμα της Ακρόπολης γιατί στην Ελλάδα, ως γνωστόν, δεν πρέπει να θίγονται τα κακώς κείμενα (εν προκειμένω και κυριολεκτικά).. [βλέπε Τα ποντίκια πανηγυρίζουν την επανίδρυση της Ακρόπολης]

Πολέμησε ο Μητσοτάκης να προωθήσει την αξιολόγηση στο Δημόσιο αλλά τελικά λύγισε και με δική του (ν)τροπολογία "καθίσταται σαφές ότι η εφαρμογή της αξιολόγησης δεν συνδυάζεται με οποιαδήποτε έννομη δυσμενή συνέπεια με το αποτέλεσμα της αξιολόγησης. Έτσι η βαθμολογία του υπαλλήλου δεν επιφέρει την απόλυση του ή την αλλαγή του καθεστώτος εργασίας του" δηλαδή "το σύστημα αξιολόγησης έχει πρωτίστως παιδαγωγικό χαρακτήρα και αποβλέπει στην βελτίωση της απόδοσης". Αυτό θυμίζει το ανέκδοτο με τον τύπο που περίμενε, τύφλα στο μεθύσι, στη σειρά για αλκοτέστ.  Όταν το μηχάνημα τερμάτισε και οι αστυνομικοί του ζήτησαν τα κλειδιά του αυτοκινήτου, αυτός απάντησε "δεν έχω αυτοκίνητο, απλώς ήθελα να μετρηθώ".

Στις 5.8 έγραφε ο Πάσχος Μανδραβέλης στην "Καθημερινή" "Αυτή την «την πιο ριζοσπαστική, την πιο δημοκρατική μεταρρύθμιση» του κ. Σαμαρά επιχειρούν να ανατρέψουν με θερινή τροπολογία για τη ΝΕΡΙΤ πέντε υπουργοί (Γκίκας Χαρδούβελης, Κυριάκος Μητσοτάκης, Ιωάννης Βρούτσης, Δημήτριος Σταμάτης, Μαυρουδής Βορίδης). Η τροπολογία για τη δημόσια τηλεόραση χώθηκε σε νομοσχέδιο για το ογκολογικό νοσοκομείο «Αγιοι Ανάργυροι» (τι στην ευχή; Τσάμπα οργίζεται ο πρωθυπουργός και δίνει εντολές να μην μπαίνουν άσχετες τροπολογίες σε νομοσχέδια; Ούτε οι στενότεροι συνεργάτες του δεν ακούν τις εντολές του;) αλλά αυτό -αν και αντισυνταγματικό- είναι το μικρότερο κρίμα της συγκεκριμένης διάταξης. Το χειρότερο είναι ότι αυτή η πραγματικά δημοκρατική μεταρρύθμιση, που γιόρτασε δεόντως ο κ. Σαμαράς, ανατρέπεται και η ΝΕΡΙΤ ξαναγίνεται ΕΡΤ, αφού, σύμφωνα με την «τροπολογία των πέντε», ο αρμόδιος για θέματα ραδιοτηλεόρασης υπουργός θα διορίζει επτά από τα δέκα (!) μέλη του Εποπτικού Συμβουλίου της ΝΕΡΙΤ. Το ερώτημα είναι απλό: αν ήταν να ξανακάνουμε την ΕΡΤ όχημα της κυβερνητικής προπαγάνδας, γιατί έγινε η χώρα ρεζίλι με το ξαφνικό «μαύρο της ΕΡΤ»; Δεν διόριζαν απευθείας το Εποπτικό της Συμβούλιο αντί να γίνουμε η χλεύη της οικουμένης;"

Το θερινό τμήμα της Βουλής που έγινε "λαστιχάκι" και επαναφέρει τα πράγματα στη θέση τους εξαίρεσε το αμαρτωλό αγγελιόσημο από τους φόρους υπέρ τρίτων που καταργήθηκαν. Γιατί, ως γνωστόν all pigs are equal but some pigs are more equal than the others.

 Ο Μπίσμαρκ είχε πεί ότι "οι νόμοι είναι σαν τα λουκάνικα - δεν θέλεις να τους βλέπεις να γίνονται". Είχε δίκιο ο άνθρωπος. Οι εργασίες του φετινού θερινού τμήματος της Βουλής, το οποίο ξεπέρασε κάθε άλλο σε αθλιότητα και μόνο αηδία μπορεί να προκαλέσει σε κάθε σκεπτόμενο πολίτη, γίνονται -όχι τυχαία- όταν όλοι λείπουν σε διακοπές και δεν βλέπουν. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα λουκάνικα είναι ιδιαιτέρως νόστιμα και ευχάριστα ενώ το νομοθετικό έργο του θερινού τμήματος της Βουλής των Ελλήνων αηδέστατο και αισχρό.

Τα ντέρτια του Καράμπελα

Ο βουλευτής Βοιωτίας της Νέας Δημοκρατίας Γιάννης Καράμπελας ζήτησε από το βήμα της Βουλής την απόσυρση της διάταξης με την οποία καταργείται η υποχρέωση δημοσίευσης προκηρύξεων στον Τύπο. «Το γεγονός ότι θα δημοσιεύονται στο διαδίκτυο οι προκηρύξεις δεν σημαίνει ότι επήλθε η (sic) πλήρης διαφάνεια. Σε μια χώρα μάλιστα που η εξοικείωση με το διαδίκτυο είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με τις άλλες χώρες. Πάρτε παράδειγμα εμάς εδώ μέσα. Πόσοι Υπουργοί και βουλευτές ξέρουν να ανοίγουν τον υπολογιστή; Ας λύσουμε πρώτα τα προβλήματα με τις υπερτιμολογήσεις και τα υπόλοιπα και μετά καταργούμε την υποχρεωτική δημοσίευση των προκηρύξεων στον τύπο», είπε ζητώντας την απόσυρση του άρθρου.

H χρήση του διαδικτύου στην Ελλάδα (στοιχεία Eurostat 2013) είναι όντως χαμηλή (56%) σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. (79%) αλλά η σχέση ανατρέπεται στην περίπτωση της υποβολής φορολογικής δήλωσης ηλεκτρονικά, όπου τα ποσοστά είναι 63% στην Ελλάδα έναντι μέσου όρου 44% στην Ευρώπη (Internet access and use in 2013 More than 60% of individuals in the EU28 use the internet daily Income tax declaration: most used e-government service) . Τα ποσοστά αυτά ξεπερνούν το 90% στην περίπτωση των ενεργών οικονομικά ατόμων που ενδιαφέρονται για μία προκήρυξη και είναι σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερα από την -με την μεγαλύτερη κυκλοφορία- εφημερίδα η οποία αγοράζεται από το 0,02% των Ελλήνων και είναι διαθέσιμη μία μόνο ημέρα, σε αντίθεση με το internet, όπου η πληροφορία που αναρτάται είναι διαθέσιμη μόνιμα. Η επίκληση τώρα των προσωπικών ικανοτήτων Υπουργών και Βουλευτών, σχετικά με τις τεχνολογίες πληροφορικής, δεν είναι καλό παράδειγμα δεδομένου ότι η συγκεκριμένη ομάδα είναι ιδιαίτερα υπανάπτυκτη σε σχέση με τον μέσο όρο.

Το καλύτερο σχόλιο όμως  είναι το "Ας λύσουμε πρώτα τα προβλήματα με τις υπερτιμολογήσεις και τα υπόλοιπα και μετά καταργούμε την υποχρεωτική δημοσίευση των προκηρύξεων στον τύπο". Σε πρόσφατη ανάρτησή μου (Εδώ καράβια χάνονται και ο Ελληνάρας χτενίζεται) έγραφα: 

..Η δεύτερη ουσιώδης διαπίστωση είναι η κλασσική αντίδραση του νεογραικύλου σε κάθε πρόοδο και αλλαγή: «Μα αυτό σε μάρανε όταν [εδώ μπαίνει κάτι συνήθως άσχετο αλλά πάντα μεγαλύτερο]». Η εναλλακτική εκδοχή είναι «μα αυτό θα μας λύσει το πρόβλημα;». Προφανώς η γνωστή παροιμία «εδώ καράβια χάνονται και η γριά (ή κάτι άλλο) χτενίζεται» είναι σοφή. Αναφέρεται όμως σε ενέργειες οι οποίες έχουν κόστος ευκαιρίας σε σχέση με ένα μεγαλύτερο, και περισσότερο επείγον ζήτημα. Το ότι καθάρισαν οι Ιάπωνες το στάδιο στο Μουντιάλ δεν είχε κανένα κόστος ευκαιρίας ως προς το μεγαλύτερο πλην εντελώς άσχετο ζήτημα του επιπέδου διαβίωσης στην Βραζιλία. Ομοίως όταν πάει να γίνει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στην Ελλάδα η αντίδραση είναι «μα αυτό (π.χ. η απελευθέρωση των ταξί) θα μας βγάλει από την κρίση;». Προφανώς όχι. Για να βγούμε από την κρίση χρειάζεται μία κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων και αποφάσεων τις οποίες δεν θα πάρουμε ποτέ εάν σκεφθούμε ότι καμία από αυτές μεμονωμένα δεν θα λύσει το πρόβλημα...

Το κακό είναι ότι ο νεογραικυλισμός του Καράμπελα δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Τόσο το παλαιολιθικό πλέον ΠΑΣΟΚ (ανοιχτά) όσο και οι περισσότεροι συνάδελφοί του από τη ΝΔ είμαι βέβαιος ότι συμφωνούν (κρυφά)  μαζί του στο θέμα των προκηρύξεων. Ας μην ξεχνάμε ότι μόλις προ διετίας η ΝΔ καταψήφισε την τροπολογία του κου Χαραλαμπόπουλου για την κατάργηση της δημοσίευσης των ισολογισμών στον Τύπο, η οποία τελικώς επιβλήθηκε (όπως και η τωρινή των προκηρύξεων) από την τρόικα. Σε σχετική μου ερώτηση η απάντηση ήταν ότι "δεν θέλουμε να διαταραχθούν οι σχέσεις του Προέδρου (και σημερινού Πρωθυπουργού) με τον Τύπο". Μ'άλλα λόγια πλήρωνε υποζύγιο φορολογούμενε για να έχει καλές σχέσεις ο Ηγέτης, αλλά και ο Καράμπελας,  με τον Τύπο.

Τα ποντίκια πανηγυρίζουν την επανίδρυση της Ακρόπολης

Τον περασμένο Ιανουάριο επαινούσα ("Επιτέλους μετακομίζει η Ακρόπολη") την απόφαση του τότε Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Δένδια να κλείσει το Αστυνομικό τμήμα "Ακροπόλεως", ατυχής γείτονας του οποίου υπήρξα από την ίδρυσή του. Δεν γνωρίζω εάν υπήρχαν ευρύτεροι επιχειρησιακοί λόγοι ή εάν το κλείσιμο αποφασίστηκε επειδή η θέση του τμήματος είναι ακατάλληλη (εξαιρετικά μικρός και στενός δρόμος) και επικίνδυνη (έχει υποστεί πολλές επιθέσεις και εμπρησμούς) και το ιστορικό του βεβαρημένο (έχουν κυριολεκτικά σκοτώσει κρατούμενους στο ξύλο).


Όποιοι και εάν ήταν ο λόγοι η απόφαση ήταν σωστή τουλάχιστον ως προς την παράμετρο της θέσης του κτιρίου που φιλοξενεί το εν λόγω τμήμα. Η υλοποίησή της χρειάστηκε σχεδόν έξι μήνες αφού το τμήμα εκκενώθηκε μόλις τον Ιούλιο. Απάνω που είχαμε αρχίσει να απολαμβάνουμε την ηρεμία (οι αστυνομικοί δεν τηρούν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και εν γένει έχουν δει πολλά αμερικάνικα έργα) αλλά και την καθαριότητα (ο Δήμος χρειάστηκε να κάνει εκτεταμένη επιχείριση απολύμανσης και σφράγισης κτηρίου στην Πραξιτέλους για να καταπολεμήσει τα ποντίκια που έκαναν πάρτι με τα απόβλητα του εστιατορίου των αστυνομικών στο ισόγειο), ήρθε ο Πάνσοφος Υπουργός Κικίλιας και με απόφασή του επανίδρυσε το Τμήμα. Το επιχείρημά του ήταν ότι "δεν παίζει με την ασφάλεια των πολιτών".


Εν προκειμένω παίζει σίγουρα με τα νεύρα μας και πολύ πιθανόν και με κάτι άλλο, δικό του.