Ο Δήμος Αθηναίων παρουσίασε πρόσφατα, σε εκδήλωση-διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε στον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών, τα σχέδια του για την ανάπλαση του ιστορικού κέντρου. Η καλών προθέσεων αυτή πρωτοβουλία περιλαμβάνει την αποκατάσταση-ανακατασκευή πεζοδρόμων, πεζοδρομίων και οδοστρωμάτων αλλά και την εφαρμογή των κανόνων στάθμευσης, καθαριότητας κ.λ.π. Πρόκειται για την πολλοστή παρέμβαση στο πολύπαθο κέντρο, η οποία όμως το πιθανότερο είναι να έχει την τύχη των προηγουμένων. Οι χρυσοπληρωμένες βυθιζόμενες κολώνες ελέγχου πρόσβασης που τοποθετήθηκαν επί υπουργίας Λαλιώτη αχρηστεύθηκαν γρήγορα ενώ τα κουφάρια τους παρέμειναν στη θέση τους για πολλά χρόνια. Οι πεζόδρομοι που έγιναν είναι στην πλειοψηφία τους βρόμικοι, με κακότεχνα μπαλώματα, γεμάτοι από παρανόμως σταθμευμένα αυτοκίνητα, τραπεζοκαθίσματα ενώ το βράδυ προσφέρουν ευκαιρίες ανακούφισης για τους θαμώνες των εκατοντάδων καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Η παρέμβαση της Εταιρείας Ενοποίησης Αρχαιολογικών χώρων με την οποία, αντί να επισκευασθούν τα θαυμάσια παλιά πεζοδρόμια με τα μαρμάρινα ρείθρα, αντικαταστάθηκαν με θλιβερές γκρίζες πλάκες οι οποίες δεν καθαρίζονται αλλά και από ράμπες πρόσβασης για αναπήρους οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως για στάθμευση αυτοκινήτων ή είσοδο δικύκλων στα πεζοδρόμια, δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί επιτυχής. Ο λόγος που απέτυχαν όλες ανεξαιρέτως οι παρεμβάσεις του παρελθόντος μπορεί να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στη χώρα μας το ενδιαφέρον εξαντλείται στην κατασκευή ενός έργου και όχι στην λειτουργικότητα και την συντήρησή του. Μ' άλλα λόγια δεν υπάρχει η έννοια του "κύκλου ζωής" όπου ο σχεδιασμός περιλαμβάνει οικονομικές αλλά και λειτουργικές πρόνοιες για όλη τη διάρκεια ζωής κάθε έργου. Προκειμένου να μην αποτύχει και το νέο σχέδιο, οι παρεμβάσεις του οποίου είναι καλοδεχούμενες δεδομένου ότι σε πολλά σημεία η υποδομή είναι σε πραγματικά άθλια κατάσταση, πρέπει να συντρέχουν κατά τη γνώμη μου τρεις προϋποθέσεις.
Πρώτη προϋπόθεση είναι η οικονομική αναζωογόνηση του κέντρου, όπου η γκετοποίηση και ερήμωση συνεχίζουν ακάθεκτες. Με εξαίρεση τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, πολλά εκ των οποίων λειτουργούν παράνομα, η υπό ανάπλαση περιοχή είναι στην πραγματικότητα ένα οικονομικό κουφάρι. Κύρια αιτία είναι προφανώς η παραλυτική οικονομική κρίση, αλλά σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η στάση του Δήμου που διατηρεί το ύψος των δημοτικών τελών στα προ κρίσης επίπεδα καθιστώντας τα απαγορευτικά. Σήμερα τα δημοτικά τέλη, χωρίς τον ΕΝΦΙΑ που και αυτός καταλήγει στους Δήμους, αντιστοιχούν σε τουλάχιστον δύο μηνών ενοίκια με τις επικρατούσες τιμές, ποσό δυσθεώρητο και παντελώς αδικαιολόγητο από πλευράς ανταποδοτικότητας. Έτσι χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προσέλκυσης κατοίκων και επιχειρήσεων χαμηλής όχλησης στο ιστορικό κέντρο. Αυτό μπορεί, εκτός από την σημαντική μείωση των δημοτικών τελών και φόρων επί των ακινήτων, να παρέχει κίνητρα αποκατάστασης των κτιρίων στα πρότυπα της επιτυχημένης "Πρόσοψης". Όσο το ιστορικό κέντρο παραμένει οικονομικά κουφάρι, οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπλασης θα πέσει γρήγορα θύμα της βρομιάς, του γκράφιτι και της παρακμής.
Δεύτερη προϋπόθεση είναι η κατάρτιση και χρηματοδότηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου συντήρησης και αστυνόμευσης για να τηρούνται οι κανόνες ώστε π.χ. να πάψει να κινδυνεύει περισσότερο ο πεζός από τροχοφόρα επί των πεζοδρομίων/πεζοδρόμων απ' ότι επί του οδοστρώματος. Για να γίνει αυτό πρέπει κατ' αρχήν η ανάπλαση να περιλαμβάνει λεπτομερή και εξαντλητική καταγραφή των αναγκών των υφιστάμενων αλλά και μελλοντικών κατοίκων/επιχειρήσεων που θα αποτελέσουν τη βάση για ένα σχέδιο εξομοίωσης της λειτουργικότητας της περιοχής. Στην συνέχεια χρειάζεται συστηματική αστυνόμευση για την τήρηση των κανόνων. Σήμερα η αστυνομία είναι δυστυχώς μέρος του προβλήματος αφού π.χ. το Τμήμα Ακροπόλεως, κοντά στο οποίο έχω την ατυχία να εργάζομαι, πρωτοστατεί στην παράνομη στάθμευση, στην παραβίαση των κανόνων οδικής κυκλοφορίας αλλά και καθαριότητας. Η πρόσφατη εμπειρία με την βεβήλωση του θαυμάσιου ναού της Καπνικαρέας και τον αποκεφαλισμό του αγάλματος της Κυβέλης ανέδειξε το τεράστιο πρόβλημα που υπάρχει στην περιοχή . Αντιθέτως το παράδειγμα του αεροδρομίου των Αθηνών έχει δείξει ότι όταν ένα έργο έχει καλή λειτουργικότητα, η συστηματική αστυνόμευση μπορεί να κάνει θαύματα. Η "αστυνόμευση" αλλά και η καθαριότητα δεν θα πρέπει να αποτελούν αποκλειστική υπόθεση των αρχών αλλά απαιτούν την ενεργή συμμετοχή επιχειρηματικών, εργαζομένων και κατοίκων οι οποίοι μπορούν, μέσω ενός καλά σχεδιασμένου προγράμματος ηθικής και ενδεχομένως και υλικής ανταμοιβής, να αισθανθούν "συνιδιοκτήτες" της ανάπλασης να την φροντίσουν και να την περιφρουρήσουν
Τρίτη προϋπόθεση είναι πριν την όποια ανάπλαση να έχουν λυθεί τα προβλήματα υποδομής σε συνεννόηση με όλους τους παρόχους (ηλεκτρικού, ύδρευσης, αποχέτευσης, αερίου, τηλεπικοινωνιών κλπ) ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο των μπαλωμάτων που κάνουν την εμφάνισή τους λίγες εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης των δρόμων και πεζοδρομίων. Στην περίπτωση αυτή ο Δήμος πρέπει να θεσπίσει σοβαρά οικονομικά κίνητρα για όσους συμμετέχουν στο έργο και αντικίνητρα σε όσους ζητήσουν να πραγματοποιήσουν εργασίες εκ των υστέρων.
Εάν δεν γίνουν αυτά φοβάμαι ότι η "ανάπλαση" θα αποτύχει μία ακόμη φορά και η βρόμα, το γκράφιτι και η, κυκλοφοριακή και μη, αναρχία θα επικρατήσουν και πάλι.
No comments:
Post a Comment